[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Zapobieżenie tej barierze lub ograniczenieskutków jej działania wymaga ukształtowania poziomu inwestycji w określonych granicach -górnej i dolnej.Górną granicę inwestowania wyznacza osiągnięcie w danym okresie co najmniejnie zmienionego poziomu konsumpcji per capita, co oznacza, że konsumpcja musi rosnąć wtempie równym tempu wzrostu ludności.Dolną granicę inwestowania wyznacza zaś nakazutrzymania w danym okresie stałego poziomu dochodu narodowego w przeliczeniu na jednegomieszkańca, czyli zapewnienie takiego ich poziomu, który realizowałby wzrost typudemograficznego.Ważną z punktu widzenia przesłanek społeczno-ekonomicznych jest również bariera siłyroboczej.Występuje ona w sytuacji braku siły roboczej.Może mieć ona wymiar ilościowy,kwalifikacyjny i alokacyjny.Bariera siły roboczej w wymiarze ilościowym ujawnia się w sytuacji braku siły roboczej doobsadzenia stanowisk pracy w istniejących i nowo powstałych zakładach.Jej wystąpienie ma105EKONOMIA zarys podstawowych problemówmiejsce w sytuacji pełnego zatrudnienia, przy szybszym przyroście nowych miejsc pracy wstosunku do przyrostu ludności zdolnej do pracy.Natomiast w wymiarze kwalifikacyjnym bariera siły roboczej występuje wówczas, gdystruktura zawodowa zatrudnionych przestaje odpowiadać strukturze istniejącego lub nowowprowadzanego aparatu wytwórczego.Ujawnia się ona w krajach dysponujących dostateczniedużymi rezerwami siły roboczej, w krajach rozwijających się w okresie gwałtownej zmianykierunków wzrostu gospodarczego.Rzutuje ona na tempo wzrostu gospodarczego oraz na jegoefektywność.Jej usunięcie wymaga dużych nakładów na rozwój oświaty, nauki i szkolnictwa.W wymiarze zaś alokacyjnym (przestrzennym) bariera siły roboczej przejawia się wnierównomiernym jej rozmieszczeniu terytorialnym i sektorowym.Przezwyciężenie tej barierywymaga znacznych nakładów na przeniesienie siły roboczej, na jej przekwalifikowanie, a takżena rozwój budownictwa i infrastruktury społecznej.Kolejną ważną barierą wzrostu gospodarczego jest bariera surowcowa.Wiąże się ona zdostępnością do zasobów bogactw naturalnych i ich wykorzystaniem.Dotyczy ona zarównokopalin, nośników energetycznych jak i produktów roślinnych.Jest ona wynikiem występowaniaich w niedostatecznych ilościach lub nieopłacalności ich pozyskania (wydobycia).Wynika onaprzede wszystkim z niedorozwoju bazy surowcowej, przede wszystkim zaś przemysłuwydobywczego - charakteryzującego się wysoką kapitałochłonnością i materiałochłonnością.Przezwyciężenie tej bariery w praktyce wymaga rozbudowy krajowej bazy surowcowej przyjednoczesnej orientacji na wzrost oszczędności zużycia surowców.Pomocnym w tym względziewinny okazać się zmiany w strukturze produkcji w celu zastąpienia produkcji materiałochłonnej ikapitałochłonnej produkcją mniej materiałochłonną i kapitałooszczędną oraz zwiększeniawykorzystania stosunkowo obfitszych zasobów surowców.Czynnikiem sprzyjającym jejosłabieniu będzie również import surowców.Barierę surowcową dotyczącą produkcji rolniczej nazywa się barierą żywnościową.Dotyczyona zarówno ograniczeń produkcji rolniczej jak i ograniczeń zaopatrzenia społeczeństwa wżywność.Ujawnia się ona w całym obszarze gospodarki żywnościowej.Jej poziom i skutecznośćzależy w dużej mierze od czynników przyrodniczych.Dotyczy zaś nie tylko obszaru gospodarkiżywnościowej ale również całego społeczeństwa.Przezwyciężenie zaś tej bariery wymagaidentycznych działań jak do bariery surowcowej - w pełnym tego słowa znaczeniu, tyle tylko, żeskoncentrowanej na obszarze gospodarki żywnościowej.Barierę handlu zagranicznego wyznacza konkurencyjność danej gospodarki na rynkuświatowym, co związane jest z kształtowaniem wskaznika terms of trade - czyli relacji zmian centowarów eksportowanych do zmiany cen towarów importowanych.Pogarszanie się tegowskaznika oznacza zaostrzanie tej bariery.Przyczyn pojawienia się bariery handlu zagranicznego jest kilka.Stanowi ją z jednej stronyniezdolność gospodarki danego kraju do wyprodukowania wyrobów o takim standardzie, któryumożliwiłby im wejście na konkurencyjny rynek światowy oraz otrzymanie korzystnych cen.Zdrugiej zaś jest ona wynikiem ograniczonych zdolności płatniczych państwa oraz wystąpieniazjawiska importu i eksportu niezbędnego.Ma ono miejsce gdy środki dewizowe uzyskane zeksportu są niewystarczające do pokrycia importu.Niemożliwym staje się wówczassprowadzenie do kraju nie tylko nowoczesnych technik i technologii ale również częstopotrzebnych surowców.Bariera handlu zagranicznego może być przezwyciężona poprzez dynamizowanie wzrostueksportu w tempie wyższym niż wzrost dochodu narodowego - co jest warunkiempodstawowym, zwłaszcza zaś poprzez: poprawę opłacalności eksportu oraz zaciągnięcie kredytuw celu złagodzenia kosztów finansowania importu.Pokonanie tej bariery może stać sięjednocześnie czynnikiem inicjującym przezwyciężenie szeregu innych barier wzrostugospodarczego.Utrzymywanie się jej prowadzi z reguły do ujawniania się i pogłębiania innychbarier wzrostu gospodarczego.106EKONOMIA zarys podstawowych problemówW oparciu o przesłanki techniczne wyróżnić można bariery: strukturalną oraz technologiczną.Bariera strukturalna jest ograniczeniem natury technicznej i dotyczy historycznie ukształtowanejstruktury aparatu wytwórczego oraz niedoskonałej podzielności czynników wytwórczych
[ Pobierz całość w formacie PDF ]