[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przypomnijmysobie nauczycielkę z Kent w stanie Ohio, która po zabiciu przez funkcjonariuszy GwardiiNarodowej czterech studentów uniwersytetu stanowego w Kent powiedziała JamesowiMichenerowi, \e ka\dy, kto chodzi boso po ulicy, zasługuje na śmierć.Tego rodzajustwierdzenie jest zrozumiałe tylko przy zało\eniu, \e wygłosił je ktoś, komu udało siędoprowadzić do dehumanizacji ofiary tej tragedii.Mo\emy ubolewać nad procesemdehumanizacji, lecz jednocześnie zrozumienie go mo\e nam dopomóc w przeciw-działaniu zjawisku.Mianowicie, jeśli jest prawdą, \e większość ludzi musizdehumanizować swe ofiary, aby dokonać wobec nich skrajnego aktu agresji, torozwijając u ludzi wzajemną empatię mo\emy sprawić, \e trudniej będzie im popełniaćakty agresji.Istotnie, Norma i Seymour Feshbachowie wykazali, \e istnieje u dzieciujemna korelacja między empatią a agresywnością: im większą empatią odznacza siędane dziecko, tym rzadziej dopuszcza się agresywnych działań.W jaki sposób mo\na rozwijać u ludzi empatię? Jest to zło\ony problemi w tym momencie nie jesteśmy jeszcze całkiem przygotowani do omawiania go, leczw rozdziale 8 wska\emy, jak mo\na by kształtować empatię.Najpierw jednak musimyprzyjrzeć się bli\ej drugiej stronie medalu: dehumanizacji, zwłaszcza temu rodzajowidehumanizacji, która wią\e się z uprzedzeniami i która wyrządza krzywdę nie tylkoofierze, lecz tak\e gnębicielowi.Przeczytaj początkowy paragraf następnego rozdziału,a zobaczysz, co mam na myśli.189Rozdział 6.Uprzedzenia Biały policjant wrzasnął: Hej, chłopcze! Chodz no tu! Nieco dotknięty, odparłem: Niejestem żadnym chłopcem! Podbiegł do mnie, zaczerwieniony ze złości, i stał nademną, sapiąc: Co ja powiedziałem, chłopcze? Nagle naskoczył na mnie i zapytałrozkazująco: Jak się nazywasz, chłopcze? Przestraszony, odpowiedziałem: DoktorPoussaint.Jestem lekarzem.Zachichotał gniewnie i syknął: Nie pytałem sięo nazwisko; jak masz na imię, chłopcze? Gdy się wahałem, przybrał grozną postawęi zacisnął pięści.Serce mi zakołatało, więc wymamrotałem w głębokim upokorzeniu: Alvin.On zaś nadal maltretował mnie psychicznie, wrzeszcząc: Alvin, następnym razem,gdy cię zawołam, przyjdziesz natychmiast, słyszysz? Słyszysz? Wahałem się. Czysłyszysz mnie, chłopcze?.Bohater filmu z Hollywood rzuciłby się na swego gnębiciela i pokonałby go.Leczw realnym świecie doktor Poussaint po prostu odszedł upokorzony - czy, jak sam tookreślił, psychicznie wykastrowany.Poczucie bezradności i bezsiły, które jest udziałemuciskanych, prawie nieuchronnie prowadzi do obni\enia samooceny, co zaczyna się ju\we wczesnym dzieciństwie.Wiele lat temu Kenneth i Mamie Clarkowie wykazali, \edzieci murzyńskie, wśród których były tak\e trzylatki, \ywiły ju\ przekonanie, i\niedobrze jest być Murzynem - odrzucały one czarne lalki, uwa\ając, \e białe lalki sąładniejsze i w ogóle lepsze.Eksperyment ten sugeruje, i\ kształcenie oddzielne, leczrówne nigdy nie jest równe, gdy\ dziecku z grup mniejszościowych nasuwa myśl, \eoddzielono je od innych dzieci, poniewa\ jest w nim coś złego.Istotnie, eksperyment ten190miał du\y wpływ na decyzję Sądu Najwy\szego (sprawa: Brown przeciw MinisterstwuOświaty ), który stwierdził, \e segregacja w szkolnictwie jest niezgodna z Konstytucją.Takie obni\enie samooceny występuje nie tylko u Murzynów, lecz tak\e w innychdyskryminowanych grupach.W badaniu podobnym do eksperymentu Clarków PhilipGoldberg wykazał, \e kobiety nauczono uwa\ać, i\ pod względem intelektualnym stojąni\ej od mę\czyzn.W eksperymencie swym Goldberg polecił pewnej liczbie studentekprzeczytać kilka artykułów naukowych i ocenić je pod względem poziomu kompetencji,stylu itd.Niektóre studentki informowano, \e poszczególne artykuły są dziełem autorówpłci męskiej (np.Johna T.McKaya), podczas gdy innym podano, \e te same artykułyzostały napisane przez kobiety (np.Joan T.McKay).Gdy artykuły te przypisywanomę\czyznie, studentki oceniały je znacznie wy\ej ni\ wówczas, gdy przypisywano jekobiecie.Było tak nawet wtedy, gdy artykuły dotyczyły tematów - uwa\anychpowszechnie za domenę kobiet, np.nauczania podstawowego czy dietetyki.Innymisłowy, kobiety te nauczyły się, gdzie jest ich miejsce - uwa\ały więc, \e ich własnewytwory muszą być gorsze ni\ wytwory mę\czyzn, podobnie jak dzieci murzyńskienauczyły się uwa\ać czarne lalki za gorsze od białych.Jest to dziedzictwo otrzymywanew spadku od społeczeństwa, w którym panują uprzedzenia.Stereotypy i uprzedzeniaSpecjaliści z zakresu nauk społecznych podają ró\ne definicje uprzedzenia.Formalnie istnieją uprzedzenia pozytywne i negatywne; mo\na być uprzedzonymprzeciw nowoczesnych artystom lub być uprzedzonym na korzyść nowoczesnychartystów.Oznacza to, \e przed poznaniem Sama Smeara, o którym mi mówiono, \e jestnowoczesnym artystą, będę skłonny lubić go lub nie lubić - i będę skłonny oczekiwać, \eodznacza się on pewnymi cechami
[ Pobierz całość w formacie PDF ]