[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.I znowu lat trzy przeszło bez śladu, bez wieści.Lecz nie wiedzieć kto szerzył w Warszawie powieści,%7łe on żyje, że męczą, że przyznać się wzbraniaI że dotąd nie złożył żadnego wyznania;%7łe mu przez wiele nocy spać nie dozwolano,%7łe karmiono śledziami i pić nie dawano;%7łe pojono opijum, nasyłano strachy,Larwy; że łoskotano w podeszwy, pod pachy -Lecz wkrótce innych wzięto, o innych zaczęliMówić; żona płakała, wszyscy zapomnieli.Aż niedawno przed domem żony w nocy dzwonią -Otworzono: Oficer i żandarm pod bronią,I więzień.- On - każą dać pióra i papieru;Podpisać, że wrócony żywy z Belwederu.Wzięli podpis, i palcem pogroziwszy: JeśliWydasz. - i nie skończyli; jak weszli,odeszli.To on był.- Biegę widzieć, przyjaciel ostrzega: Nie idz dzisiaj, bo spotkasz pod wrotami szpiega .Idę nazajutrz, w progu policejskie draby;Idę w tydzień, on sam mię nie przyjmuje, słaby.Aż niedawno za miastem w pojezdzie spotkałem -Powiedziano, że to on, bo go nie poznałem.Utył, ale to była okropna otyłość:Wydęła go zła strawa i powietrza zgnilość;Policzki mu nabrzmiały, pożółkły i zbladły,W czole zmarszczki półwieku, włosy wszystkie spadły.97 Adam MickiewiczWitam, on mię nie poznał, nie chciał mówić do mnie,Mówię, kto jestem, patrzy na mnie bezprzytomnie.Gdym dawnej znajomości szczegóły powiadał,Wtenczas on oczywe mnie utopił i badał.Ach! wszystko, co przecierpiał w swych męczarniachdziennych,I wszystko, co przemyślił w swych nocach bezsennych,Wszystko poznałem w jednej chwili z jego oka;Bo na tym oku była straszliwa powłoka.yrenice miał podobne do kawałków szklanych,Które zostają w oknach więzień kratowanych,Których barwa jest szara jak tkanka pajęcza,A które, patrząc z boku, świecą się jak tęcza:I widać w nich rdzękrwawą, iskry, ciemne plamy,Ale ichokiem na wśkróś przebić nie zdołamy:Straciły przezroczystość, lecz widać po wierzchu,%7łe leżały w wilgoci, w pustkach, w ziemi, w zmierzchu.W miesiąc poszedłem znowu, myśliłem, że zdołaRozpatrzyć się na świecie i pamięć przywoła.Lecz tyle tysięcy dni był pod śledztwa probą,Tyle tysięcy nocy rozmawiał sam z sobą,Tyle lat go badały mękami tyrany,Tyle lat otaczały słuch mające ściany;A całą jego było obroną - milczenie,A całym jego były towarzystwem - cienie?%7łe już się nie udało wesołemu miastuZgładzić w miesiąc naukę tych lat kilkunastu.Słońce zda mu się szpiegiem, dzień donosicielem,Domowi jego strażą, gość nieprzyjacielem.98 DZIADY część IIIJeśli do jego domu przyjdzie kto nawiedzić,Na klamki trzask on myśli zaraz: idą śledzić;Odwraca się i głowę na ręku opiera,Zdaje się, że przytomność, moc umysłu zbiera:Zcina usta, by słowa same nie wypadły,Oczy spuszcza, by szpiegi z oczu co nie zgadły.Pytany, myśląc zawsze, że jest w swym więzieniu,Ucieka w głąb pokoju i tam pada w cieniu,Krzycząc zawsze dwa słowa: Nic nie wiem, nie powiem! I te dwa słowa -i jego stały się przysłowiem;I długo przed nim płacze na kolanach żonaI dziecko, nim on bojazń i wstręt swój pokona.Przeszłą niewolę lubią opiewać więzniowie;Myśliłem, że on ją nam najlepiej opowie,Wyda na jaw spod ziemi i spod straży zbirówDzieje swe, dzieje wszystkich Polski bohatyrów: -Bo teraz Polska żyje, kwitnie w ziemi cieniach,Jej dzieje na Sybirze, w twierdzach i więzieniach.I cóż on na pytania moje odpowiedział?%7łe o swoich cierpieniach sam już nic nie wiedział,Nie pomniał.- Jego pamięć zapisana całaJak księga herkulańska pod ziemią sczerniała:Sam autor zmartwychwstały nie umie w niej czytać,Rzekł tylko: Będę o to Pana Boga pytać,On to wszystko zapisał, wszystko mnie opowie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]