[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Stopniowalność ryzykawyraża się z reguły w formie podziału na grupy10 albo na rodzaje11, który topodział decyduje o zakresie ochrony w ramach tego ryzyka, bowiem kto jest nie-zdolny do zatrudnienia tylko w swoim zawodzie, lecz może wykonywać innąniżej kwalifikowaną pracę, otrzymuje niższą rentę, kto jest niezdolny do jakiego-kolwiek zatrudnienia wyższą.To rozbicie (wewnętrzne) ryzyka na dwie lub więcej nieco odmiennie ujmo-wanych sytuacji chronionych ma niezmiernie istotne znaczenie praktyczne.Po-zwala bowiem nabyć prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy wyższego9Taka była pierwsza w świecie definicja inwalidztwa zawarta w niemieckiej ustawie o ubezpie-czeniu inwalidzkim z 1889 r.Według tej definicji przy ocenie możliwości zarobkowania miało się braćpod uwagę jakiekolwiek zatrudnienie, nie bacząc na kwalifikacje zainteresowanego, jeśli tylko mogłoono dawać zarobek wyższy niż 1/3 kwoty, jaką za pracę uzyskują osoby o kwalifikacjach podobnych.Nawzór tej definicji zbudowana była definicja inwalidztwa w polskiej ustawie tzw.scaleniowej z 28 marca1933 r.o ubezpieczeniach społecznych, która stwierdzała, że [.] inwalidą jest ten, kto wskutek choro-by, ułomności fizycznej albo umysłowej, bądz też wskutek upadku sił fizycznych lub umysłowych stałsię niezdolny do zarobkowania własną pracą 1/3 tego, ile w danej miejscowości zarabia osoba o podob-nym wykształceniu i uzdolnieniu.10Do 1997 r.były to: grupa pierwsza, druga lub trzecia, rozróżniające niezdolność do pracy całko-witą i częściową.11Tak ustawa o emeryturach i rentach z FUS.1.Ryzyko niezdolności do pracy 303stopnia w sytuacji, gdy niezdolność niższego stopnia powstała przed podjęciemzatrudnienia12.Przy konstruowaniu ryzyka niezdolności do pracy mogą być teżokolicznościuwzględniane okoliczności doznania uszkodzenia zdrowia.Tak np.powstaniaustawa z 28 marca 1933 r.o ubezpieczeniu społecznem inaczej (ko-niezdolnościrzystniej) konstruowała ryzyko inwalidztwa wskutek wypadku przy jako elementkonstrukcyjnypracy, uznając za inwalidę tego ubezpieczonego, który utracił conajmniej 10% zdolności do zarobkowania, podczas gdy dla inwa-lidztwa z ogólnego stanu zdrowia wymagano utraty 33% zdolności do pracy.Korzystniej ujmowane było też inwalidztwo wojenne lub w związku ze służbąwojskową w przedwojennych ustawach zaopatrzeniowych13.Uznawały one za in-walidę żołnierza, który utracił 15% zdolności zarobkowej.W ujęciu wszystkich powojennych ustaw ubezpieczeniowych przy konstru-owaniu ryzyka inwalidztwa nie miała znaczenia jego przyczyna (związek z pra-cą, udział w wojnie itp.).Także obecna definicja niezdolności do pracy zawartaw art.12 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ma zastosowanie ogólnie, tj.zarówno wtedy, gdy przyczyną niezdolności są schorzenia ogólne, jak i wów-czas, gdy zadziałanie przyczyny zewnętrznej było w związku z pracą lub udzia-łem z wojnie.Sytuacja, w której te same uszkodzenia biologiczne byłyby oce-niane odmiennie, zależnie od okoliczności ich powstania, byłaby niezrozumiaładla osób ubiegających się o świadczenia i rodziłaby w nich poczucie nierównegoi niesprawiedliwego traktowania14.Zachowano jednak odmienne pojęcie inwalidztwa w systemie zaopatrzeniasłużb mundurowych.W tym przypadku chodzi bowiem o niezdolność do służby,która albo jest, albo jej nie ma.Inwalidą w tym systemie będzie więc osoba na-wet całkowicie zdolna do pracy, jeżeli jest niezdolna do służby.1.3.Treść ryzykaOmówione wyżej elementy konstrukcyjne ryzyka, uwzględniane w większymlub mniejszym stopniu przez ustawodawcę, przesądzają o jego treści wyartykuło-wanej w legalnej definicji zakreślającej zakres sytuacji chronionych pod nazwą:dawniej inwalidztwo , a obecnie niezdolność do pracy.Legalne definicje in-walidztwa (niezdolności do pracy) nadają więc konkretną treść temu pojęciu.12W ramach tego samego stopnia celowi temu służy konstrukcja tzw.pogorszenia stanu zdrowia,tj.powstanie nowej niezdolności tego samego stopnia w wyniku dodatkowego schorzenia.13Były to ustawy: z 18 marca 1921 r
[ Pobierz całość w formacie PDF ]