[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Z rozkazów rosyjskiego monarchy dochodzi do masowych aresztowań, często niewinnych ludzi, wywożenia ich na daleką Syberię do katowania i torturowania.Sceny realistyczne służą ukazaniu martyrologii narodu, wyniszczonego przez rosyjskiego zaborcę, a także charakterystyki społeczeństwa polskiego.Akcja sceny I rozgrywa się w celi Konrada w klasztorze Bazylianów, zamienionym na więzienie.W wieczór wigilijny więźniowie spotykają się i opowiadają o metodach carskich prześladowców, o brutalnych śledztwach, biciu i groźbach, morzeniu głodem albo podawaniu zepsutego jedzenia.Jeden z więźniów Jan Sobolewski był prowadzony na przesłuchanie i widział wywożenie skazańców na Sybir.Lud zgromadzony przy kościele, ze zgrozą i przerażeniem obserwował przebieg wydarzeń.Skazańcy byli bardzo młodzi, skuci kajdanami i łańcuchami.Wśród więzionych, Sobolewski rozpoznał swojego przyjaciela Janczewskiego, który był wychudły i postarzały z wyrazem cierpiącego na twarzy, ale duchowo nie udało się go złamać.Inny więzień, Wasilewski, był okrutnie bity w czasie śledztwa, nie mógł iść o własnych siłach.Miał rozkrzyżowane ręce, a jego cierpienie przypominało mękę Chrystusa.Postawie patriotycznej młodzieży, poeta przeciwstawia sfery arystokratyczne, związane z dworem carskim i troszczących się tylko o własny interes.Los ojczyzny jest im obojętny."Sal on warszawski" świadczy o wynarodowieniu ludzi wyższych sfer, którzy potrafią przystosować się do każdych warunków, nawet kosztem swojej godności.Zebrane w salonie towarzystwo podzielone jest na dwie grupy.Tzw.towarzystwo stolikowe - składa się z wysokich urzędników, generałów, dam i "oficjalnych" literatów.Tematem ich rozmów w języku francuskim jest urządzanie zabaw i przyjęć.Damy narzekają na nudy, bo odkąd Nowosilcow wyjechał z Warszawy, nikt nie potrafi zorganizować takiego balu, jakie były u Senatora.Grupa druga to młodzi ludzie, zebrani przy drzwiach.Rozmawiają po polsku.Jest to patriotyczna młodzież, gardząca sprzedajnymi rodakami.Tematem rozmów, pełnych przygnębienia, ale i woli walki, są cierpienia prześladowanych patriotów.Wstrząsająca jest opowieść o losie Cichowskiego, który po latach więzienia i tortur wrócił do domu w stanie skrajnego wyczerpania z objawami choroby psychicznej.W scenie VIII /"Pan Senator"/ poznajemy bliżej carskiego namiestnika, Nowosilcowa i jego służalców, jawnych zdrajców ojczyzny: Pelikana i Doktora.Prześladowano nie tylko studentów, ale i nieletnich uczniów gimnazjum, wśród nich syna pani Rollison.Pomimo tortur Rollison nikogo nie wydał.Matka błaga Nowosilcowa o wypuszczenie jej chorego dziecka na wolność.Uzysku je obietnicę rychłego zajęcia się tą sprawą.W istocie Nowosilcow i jego dwóch współpracowników obmyślają sposób pozbycia się więźnia, o którego męczeństwie chodzą po Wilnie legendy.Zosta je on wypchnięty przez okno.Senator wobec matki uda je, że nic o chłopcu nie wie.Grupa pierwsza uosabiająca zło, to ludzie obłudni, tchórzliwi, podli, za wszelką cenę pragnący utrzymać się w łaskach Senatora.Grupa druga uosabiająca dobro, to młodzi spiskowcy, gotowi do walki z carem, bo nie akceptują tyranii i despotyzmu zaborcy.W XX wieku pojawia się w literaturze forma władzy bezosobowej, nie w postaci króla - tyrana, czy cara-despoty, ale w postaci złożonego, skomplikowanego systemu totalitaryzmu.Słowo to wywodzi się od łacińskiego słowa "totus".Oznacza taki system sprawowania władzy, w którym dąży ona do poddania sobie człowieka i całego społeczeństwa, która chce wszystkim zawładnąć.Hitlerowski totalitaryzm polegał na "zorganizowanej i powszechnej odpowiedzialności".Naczelna tezy hitlerowskiej strategii politycznej brzmiała: nie ma różnicy między hitlerowcami a Niemcami, a naród zjednoczony popiera władzę.Totalitaryzm stalinowski, miał na celu obezwładnienie społeczeństwa metodą zastraszeń i terroru.Rozwój tego systemu prowadził do zniszczenia ekonomicznego.Jedną z wielu metod likwidacji wrogów totalitarnego reżimu, zarówno w systemie faszystowskim jak i komunistycznym, były obozy pracy - łagry.Literackim świadectwem tych doświadczeń należącym do najważniejszych osiągnięć literatury.Powojennej, są utwory o charakterze dokumentalnym.Do takich utworów, które w sposób przejmujący ukazują totalitaryzm hitlerowski, należą "bez wątpienia "Medaliony" Z.Nałkowskiej.Pisarka oskarża faszyzm o zbrodnie ludobójstwa, opierając się na zeznaniach świadków.Jako członkini Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskich dają.w swoich opowiadaniach świadectwo okrucieństw, jakich Niemcy dopuścili się na ludziach.W relacjach świadków III Rzesza jawi się jako wielkie przedsiębiorstwo, nastawi one na likwidację rasy "podludzi" oraz maksymalne wykorzystanie człowieka w przemyśle oraz medycynie.Pierwsze opowiadania zbioru "Doktor Spanner" to w przeważającej części relacje pracownika.Instytutu Anatomicznego w Gdańsku, gdzie w czasie wojny prowadzono produkcję mydła z tłuszczu ludzki ego.Bohaterka "Dna" opowiada o doświadczeniach przeprowadzanych na ludziach, których przed śmiercią starano się wykorzystać do maksimum, po zbawia jąć tym samym człowieka prawa do godności umierania.Nienawiść i bestialstwo Niemców objawiło się także z braku zrozumienia i szacunku dla cierpień ludzkich, w nieuznawaniu prawa każdego człowieka, do godności.O wartości ludzi i ich przydatności stanowiła siła fizyczna, zdolność do pracy.Kiedy Michał /"Człowiek jest n mocny"/ zmuszony do pogrzebania zwłok swojej żony i dzieci, odmówił wykonania pracy i prosi Niemców o śmierć, jeden z esesmanów stwierdził: "Człowiek jest mocny, może jeszcze dobrze pracować" i biciem zmusił mężczyznę do pracy.W zamykającym zbiór opowiadaniu "Dorośli i dzieci w Oświęcimiu" Nałkowska przedstawia hitlerowskie metody działania zmierzającego do likwidacji ludzi.Trzecia Rzesza w relacji pisarki była wielkim, perfekcyjnie zorganizowanym przedsiębiorstwem, w którym ludzi traktowano jako surowiec.W imię nazistowskiej ideologii, mordowano masowo, szybko i sprawnie miliony ludzi
[ Pobierz całość w formacie PDF ]