[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Sakrament zewnÄ™trzny i widzialny znak wewnÄ™trznej i duchowej Å‚askiBożej" (Book of Common Prayer) lub znak rzeczy Å›wiÄ™tej, o ile uÅ›wiÄ™ca onaczÅ‚owieka" (Å›w.Tomasz z Akwinu).yródÅ‚o i moc wszystkich sakramentówstanowi dziaÅ‚alność Chrystusa i nauczanie apostołów.Głównymi sakramentami sÄ… chrzest i Eucharystia, natomiast pięć pozostaÅ‚ych sakramentów to:bierzmowanie, kapÅ‚aÅ„stwo, małżeÅ„stwo, pokuta i pojednanie oraz namaszczenie chorych.Sakramentarz ksiÄ™ga liturgiczna używana przez celebransa w Mszy do okoÅ‚oXII wieku, tj.do czasu, kiedy zostaÅ‚a zastÄ…piona bardziej wszechstronnÄ…kompilacjÄ…, czyli mszaÅ‚em.Sanctorale część kalendarza i ksiÄ…g liturgicznych, dotyczÄ…ca obchodów w wyznaczone dni Å›wiÄ…teczne, zwÅ‚aszcza ku czci Å›wiÄ™tych PaÅ„skich; czasami okreÅ›lanajako proprium de sanctis.PrzeciwieÅ„stwo temporale (patrz RozdziaÅ‚ 3).Sanctus Å‚aciÅ„skie Å›wiÄ™ty"; poczÄ…tek aklamacji wysÅ‚awiajÄ…cej Bożą Å›wiÄ™tość,Å›piewanej podczas Mszy na zakoÅ„czenie prefacji, a przed Kanonem Mszy.W ramach obrzÄ…dku Å‚aciÅ„skiego po Sanctus nastÄ™puje zwykle Benedictus quivenu (patrz RozdziaÅ‚ 7; tekst podaje Aneks 3).Sarum skrót stosowany powszechnie w XLX i XX wieku na oznaczenieSalisbury.Jest to w rzeczywistoÅ›ci bÅ‚Ä™dne i niewÅ‚aÅ›ciwe odczytywanie Å›redniowiecznego skrótu sÅ‚owa Sarisburiensis (Salisbury).Schola cantorum Å‚aciÅ„skie szkoÅ‚a Å›piewaków"; 1) wybrany zespół uzdolnionych Å›piewaków; 2) miejsce nauki Å›piewu szkoÅ‚a Å›piewu.Sedilia Å‚aciÅ„skie siedzenia"; rzÄ…d skÅ‚adajÄ…cy siÄ™ z trzech siedzeÅ„ napoÅ‚udniowej stronie sanktuarium (czÄ™sto przylegajÄ…cy do Å›ciany i ozdobionyrzezbionym baldachimem), zajmowany przez celebransa, diakona i subdiakonapodczas części Mszy sprawowanych bez ich bezpoÅ›redniego udziaÅ‚u (np.epistoÅ‚y).Sekreta modlitwa odmawiana po cichu przez celebransa podczas Mszy poOfiarowaniu, a przed Sursum corda.Seksta trzecia z mniejszych Godzin w ramach Oficjum, odmawiana dokÅ‚adnieo szóstej godzinie dnia (wedÅ‚ug rachuby rzymskiej) (patrz RozdziaÅ‚ 6).Sekwencja Å›redniowieczny, niebiblijny tekst wierszowany, Å›piewany P°Alleluja (lub tractus) w przypadku najważniejszych dni liturgicznych; ta samamelodia jest zwykle wykorzystywana dla pary zwrotek (patrz RozdziaÅ‚y 7 i 10)-Sekwencjarz samodzielna ksiÄ™ga lub część antyfonarza lub mszaÅ‚u, zawierajÄ…ca sekwencje oraz tropy (patrz RozdziaÅ‚ 3).324SAOWNICZEK POJ KOZCIELNYCH I LITURGICZNYCHSemiduplex Å‚aciÅ„skie na wpół zÅ‚ożony"; miejsce w klasyfikacji Å›wiÄ…t pomiÄ™dzyÅ›wiÄ™tem rytu zwyczajnego (simplex) oraz rytu zdwojonego (duplex); zasada tajest rozpowszechniona, jednak pojÄ™cie to jest stosowane zwÅ‚aszcza w Å›redniowiecznym zwyczaju rzymskim oraz póznym obrzÄ…dku trydenckim (patrzRozdziaÅ‚y 3 i 10).SepÅ‚uagesima Å‚aciÅ„skie siedemdziesiÄ…ty dzieÅ„"; niedziela na dziewięćtygodni przed WielkanocÄ…, trzy tygodnie przed okresem Wielkiego Postu;w Å›redniowieczu i w ramach obrzÄ…dku trydenckiego rozpoczÄ™cie okresu pokutnego (patrz RozdziaÅ‚y 3 i 6).Sexagesima Å‚aciÅ„skie sześćdziesiÄ…ty dzieÅ„"; niedziela wypadajÄ…ca osiemtygodni przed WielkanocÄ….Simplex Å‚aciÅ„skie zwyczajny"; klasyfikacja dotyczÄ…ca mniejszych Å›wiÄ…t orazMatutinum z 9 (w koÅ›cioÅ‚ach monastycznych 12) lub 3 lekcjami (patrzRozdziaÅ‚y 3 i 6).Skarbnik starszy kanonik i osoba sprawujÄ…ca posÅ‚ugÄ™ w koÅ›ciele kolegiackimi katedralnym (kanonik lub prebendariusz) odpowiadajÄ…ca za finanse instytucji, a w koÅ›ciele za drogocenne ozdoby i naczynia.Spowiednik kapÅ‚an sÅ‚uchajÄ…cy indywidualnej spowiedzi.Spowiedz 1) modlitwa liturgiczna, podczas której oficjalnie wyznawane sÄ…grzechy, zakoÅ„czona rozgrzeszeniem; 2) obrzÄ™d o charakterze prywatnym,podczas którego jedna osoba wyznaje w zaufaniu swoje grzechy kapÅ‚anowi,ten zaÅ› udziela nastÄ™pnie rozgrzeszenia.Stacja miejsce, gdzie gromadzili siÄ™ wierni; w Å›redniowiecznych koÅ›cioÅ‚achpunkt, w którym zatrzymywaÅ‚a siÄ™ procesja, zwykle w celu odmówieniaantyfony, wersetu i kolekty (patrz RozdziaÅ‚ 8).Stalla siedzenie w chórze; stalle umieszczano po dwóch stronach chóru,w rzÄ™dach zwróconych ku sobie.Najstarsi duchowni lub mnisi siadali w tylnym rzÄ™dzie stalli (patrz RozdziaÅ‚ 2).StaÅ‚y 1) ogólny termin stosowany dla ustalonych i niezmiennych tekstówMszy; 2) niezmienne Å›piewy choraÅ‚owe Mszy: Kyrie, Gloria in excelsis, Sanctusi Benedictus, Agnus Dei oraz Ite lub Benedicamus.Stary Testament przedchrzeÅ›cijaÅ„ska część Biblii, pierwotnie opis ludużydowskiego i jego stosunku do Boga.Statut (regulamin) dokument prawny, który okreÅ›la naturÄ™, cel orazcharakter instytucji.Wszystkie koÅ›cioÅ‚y kolegiackie, a w ten sposób i diecezjalne koÅ›cioÅ‚y katedralne byÅ‚y ustanawiane i kierowane na mocy statutu(patrz RozdziaÅ‚ 2).Subdiakon do XIII wieku najwyższy stopieÅ„ Å›wiÄ™ceÅ„ niższych; pózniejnajniższe ze Å›wiÄ™ceÅ„ wyższych (patrz RozdziaÅ‚ 2).Suche dni trzy dni postu i szczególnych modlitw w ramach każdego okresukalendarzowego: Å›roda, piÄ…tek i sobota po pierwszej niedzieli w WielkimPoÅ›cie, po ZesÅ‚aniu Ducha ZwiÄ™tego, Podwyższeniu Krzyża ZwiÄ™tego (14 wrzeÅ›nia) oraz Å›w.Aucji (13 grudnia).325SAOWNICZEK POJ KOZCIELNYCH I LITURGICZNYCHSuma główna Msza dnia, zwykle odprawiana w sposób uroczysty, z kunsztownym ceremoniaÅ‚em i muzykÄ…; stÄ…d Missa solemnis lub Missa solemniter(patrz RozdziaÅ‚y 7 i 11).Superior Å‚aciÅ„skie wyższy"; termin stosowany na okreÅ›lenie przeÅ‚ożonegowspólnoty zakonnej.Sursum corda Å‚aciÅ„skie w górÄ™ serca"; dialog na poczÄ…tku prefacji w Mszy,oznaczajÄ…cy rozpoczÄ™cie modlitwy eucharystycznej
[ Pobierz całość w formacie PDF ]