[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.TrybunaÅ‚ koronnyW 1563 w województwach utworzono sÄ…dy ostatniej instancji, którym przekazano zalegÅ‚oÅ›i zsÄ…dów królewskich.RozwiÄ…zaniem problemu nadmiernej iloÅ›ci spraw do sÄ…du królewskiegostaÅ‚o siÄ™ powstanie TrybunaÅ‚u Koronnego 1578 zbieraÅ‚ siÄ™ wiosnÄ… i latem dla maÅ‚opolski ajesieniÄ… i w zimÄ™ dla wielkopolski.Od 1585 poddaÅ‚y siÄ™ trybunaÅ‚owi Prusy królewskie.Wtrybunale sÄ…dzili reprezentanci szlachty wybierani corocznie na sejmikach zwanych deputackimibyÅ‚o 27 deputatów szlacheckich i 6 duchownych.Deputat szlachecki mógÅ‚ siÄ™ ponownie ubiegaćo stoÅ‚ek dopiero po 4 latach.W sprawach szlacheckich sÄ…dzili tylko deputaci szlacheccy.Na czeleTrybunaÅ‚u staÅ‚ obieralny marszaÅ‚ek , duchowni mieli swojego prezydenta.Wyrok miaÅ‚ być wmiarÄ™ możliwoÅ›ci jednomyÅ›lny dopiero w trzecim gÅ‚osowaniu miaÅ‚a być wiÄ™kszość gÅ‚osów…ð Apelacje ostatniej instancji od sÄ…dów ziemskich.Grodzkich i podkomorskich…ð W XVII w.rozszerzano kompetencje trybunaÅ‚uMimo, że TrybunaÅ‚ miaÅ‚ być sÄ…dem ostatecznym to w praktyce odwoÅ‚ywano siÄ™ do niego dosÄ…du sejmowego i królewskiego.SÄ…d sejmowyTen królewski sad funkcjonowaÅ‚ tylko podczas sejmu, poczÄ…tkowo nie byÅ‚o różnicy miÄ™dzy nim ainnymi sÄ…dami królewskimi.Asesorami byli wszyscy senatorowie i od 1588 8 deputatów izbyposelskiej.Bieżące kierownictwo obradami sÄ…du MarszaÅ‚ek WK ByÅ‚ sÄ…dem ! i ostatniej instancjidla:…ð Obrazy majestatu…ð Zdrada stanu…ð Nadużycia skarbowe wyższych urzÄ™dników…ð GwaÅ‚ty na sejmach…ð Zbrodnie szlachcica zagrożone karÄ… Å›mierci, banicji i konfiskaty dóbr…ð Szczególnie ważne sprawy prawa cywilnegoSÄ…dy nadworne: asesorski, relacyjny marszaÅ‚kowskiAsesorski przewodniczyÅ‚ mu kanclerz lub podkanclerz a asesorami byli referendarze, regencikancelarii, jeden z sekretarzy królewskich…ð Sprawy dobra i dochody królewski…ð Sprawy miast rzÄ…dzÄ…cych siÄ™ prawem Magdeburskim i cheÅ‚miÅ„skimRelacyjny sÄ™dzia monarcha i senatorowie rezydenci…ð OdwoÅ‚ania od asesori…ð Apelacyjny dla lenn korony…ð Sprawy sporne o cerkwie miÄ™dzy unitami i prawosÅ‚awnymi…ð OdwoÅ‚ania od wyroków biskupów prawosÅ‚awnychMarszaÅ‚kowski…ð SÄ…dziÅ‚ sprawy z najbliższej okolicy królaSÄ…d referendarski…ð Sprawy chÅ‚opów z królewszczyzn…ð SÄ…dem wyższym byÅ‚a asesoriaSÄ…dy kapturowe i KonfederackieW czasie bezkrólewia zawiÄ…zywano sÄ…dy kapturowe, sÄ…dem wyższej instancji byÅ‚ dla nich sÄ…dkonfederacji generalnej.SÄ…dy polubowneKażda ze skłóconych stron powoÅ‚ywaÅ‚a równÄ… liczbÄ™ arbitrów, którz to z kolei powoÅ‚ywalisuperarbitra., ich wyroki i dziaÅ‚alność opieraÅ‚a siÄ™ na dobrowolnym zapisie obu stronSÄ…dy miejskieW miastach lo9kowanych na prawie niemieckim to prawo siÄ™ utrzymaÅ‚o z drobnymi zmianamiwprowadzonymi przez sejm ale głównie byÅ‚yy to zmiany proceduralne.W miastach królewskichprawo zwiÄ…zane byÅ‚o z przywilejami, których król nie zmieniaal., Ograniczenia w wyższymsadownictwie miejskim prawa miejskiego miaÅ‚o wyraz w powstaniu dla miast prywatnych sÄ…dypanów dominalnych a dla mniejszych miast królewskich sÄ…dy starostów.SÄ…dy dominialneWiejski sÄ…d Å‚awniczy najczęściej na czele z wójtem sÄ…dziÅ‚ ma podstawie krzyżówki prawaniemieckiego i prawa zwyczajowego zwyczajowego także jeÅ›li takowe istniaÅ‚y ordynacjamipanów dóbr od sÄ…du wójtowego można siÄ™ byÅ‚o odwoÅ‚ać do sadu pana dóbr.Wkrólewszczyznach znany byÅ‚ natomiast sÄ…d dominialny wyższy prawa niemieckiego zwanysÄ…dem zamkowym.XIV.LennaLenno Prus książęcychZwierzchność lenna polski nad Prusami książęcymi rozpoczęła siÄ™ od pokoju toruÅ„skiego 1466.Pruby wyjÅ›cia Prus spod wÅ‚adzy polskiej spowodowaÅ‚y zaakceptowanie przez PolskÄ™ projektusekularyzacji dóbr zakonu krzyżackiego 1525.ByÅ‚y mistrz krzyżacki, który teraz przeszedÅ‚ naluteranizm staÅ‚ siÄ™ ksiÄ™ciem Prus książęcych.Zygmunt III waza po wygaÅ›niÄ™ciu liniHohenzollernów przekazaÅ‚ lenno Prus bocznej linii: Brandenburskiej.W traktacie welawkoBydgoskim Prusy uzyskaÅ‚y zwolnienie z lenna.Inflanty i lenno KurlandiiW 1561 Poddano inflanty i Ryge do polski i dopiero w 1569 okreÅ›lono dokÅ‚adnie zależność tychziem jako kondominium.Również Kurlandia staÅ‚a siÄ™ wspólnym lennem Polski i Litwy.Na czeleInflant staÅ‚ namiestnik króla.Konstytucja z 1598 UpodobniÅ‚a ustrój Inflant do polskiego.DalszaPolonizacja staÅ‚a siÄ™ niemożliwa poprzez najazdy Szwedzkie.XV.Główne kierunki przemian ustrojuPolityczny naród szlacheckiPrzywileje nieszawskie staÅ‚y siÄ™ podstawa rozwoju demokracji szlacheckiej.Rzeczpospolitaszlachecka byÅ‚a odmianÄ… monarchii stanowej z tym, że oprócz króla w sprawowaniu wÅ‚adzyuczestniczyÅ‚ tylko jeden stan(szlachta).Wiek XVI to ZÅ‚oty wiek polski w, którym kraj żyÅ‚ wdobrobycie, sprawnie dziaÅ‚aÅ‚y sejmy poprzez wybieranie rozwiÄ…zaÅ„ kompromisowych, istniaÅ‚awolność wyznania w jako jedynym walczÄ…cej wtedy Europie.Hamulce rozwoju…ð SÅ‚abe rozwiniÄ™cie ekonomiczne(głównie brak rozwoju manufaktur, oparcie caÅ‚egoeksporu na handlu zbożem)…ð Za duże terytorium…ð Wzrost pozycji magnatów…ð OsÅ‚abianie pozycji mieszczaÅ„stwa…ð WpÅ‚ywy kontrreformacji…ð Sarmatyzm i ksenofobiaKryzys ustrojowyKryzys wynikaÅ‚ głównie z przeÅ›wiadczenia o doskonaÅ‚oÅ›ci istniejÄ…cego systemu.A także zistnienia liberum veto i zrywania sejmów, oraz postÄ™pujÄ…cej decentralizacji paÅ„stwa na korzyśćsejmików
[ Pobierz całość w formacie PDF ]