[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie tylko materiÄ™ fizycznÄ…, lecz również sprawy polityczne pojmowano wkategoriach "cegieÅ‚ek" - autonomicznych jednostek, czyli niejako atomów.Tak oto motywatomistyczny przewijaÅ‚ siÄ™ przez wszystkie sfery życia.Taka wizja rzeczywistoÅ›ci, na którÄ… skÅ‚adajÄ… siÄ™ odpowiednio zorganizowane, alepodzielne części skÅ‚adowe, pasowaÅ‚a jak ulaÅ‚ do nowych wyobrażeÅ„ na temat czasu iprzestrzeni, które przecież także można byÅ‚o dzielić na coraz to mniejsze czÄ…stki.OgarniajÄ…cnajodleglejsze obszary globu i podporzÄ…dkowujÄ…c sobie zarówno tzw.spoÅ‚eczeÅ„stwaprymitywne, jak i rolnicze kraje pierwszej fali - cywilizacja drugiej fali wszÄ™dzieupowszechniaÅ‚a spoisty i konsekwentny, industrialny obraz ludzi, polityki i spoÅ‚eczeÅ„stwa.Do systemu w peÅ‚ni logicznego brakowaÅ‚o jednak jeszcze jednego elementu.ODWIECZNE PYTANIE "DLACZEGO?"%7Å‚adna cywilizacja nie może ksztaÅ‚tować ludzkiego życia, dopóki nie potrafi wyjaÅ›nić,dlaczego jest tak, jak jest.Wystarczy przy tym, by zaledwie dziesiÄ…ta część takiej odpowiedziwynikaÅ‚a ze znajomoÅ›ci rzeczy; caÅ‚a reszta może pozostać nieodgadniona tajemnicÄ….PodporzÄ…dkowujÄ…c siÄ™ bowiem imperatywom kultury, ludzie muszÄ… mieć bodaj odrobinÄ™pewnoÅ›ci, że z ich postÄ™powania coÅ› wyniknie.A do tego potrzebna jest przynajmniejczęściowa odpowiedz na odwieczne pytanie: "dlaczego?".Cywilizacja drugiej falizaproponowaÅ‚a teoriÄ™ tak zrÄ™cznÄ… i wszechstronnÄ…, że wydawaÅ‚o siÄ™, iż dziÄ™ki niej wszystkobÄ™dzie można wyjaÅ›nić.Kamyk wpada do wody.Po powierzchni rozchodzÄ… siÄ™ krÄ™gi.Dlaczego? Jaka jestprzyczyna tego zjawiska? Po dzieciach industrializmu można siÄ™ spodziewać, że odpowiedzÄ…:"Ponieważ ktoÅ› wrzuciÅ‚ do wody kamyk."WYKSZTAACONY EUROPEJCZYK %7Å‚YJCY W XII CZY XIII WIEKU, PRÓBUJC ODPOWIEDZIENA TAKIE PYTANIE, POMYZLAABY ZAPEWNE O CZYMZ ZUPEANIE INNYM.SIGNABY ONPRAWDOPODOBNIE DO ARYSTOTELESA I SZUKAA PRZYCZYNY MATERIALNEJ, PRZYCZYNYFORMALNEJ, PRZYCZYNY SPRAWCZEJ I PRZYCZYNY OSTATECZNEJ, A %7Å‚ADNA Z NICH SAMA PRZEZSI NIE WYJAZNIAABY MU NICZEGO.ZREDNIOWIECZNY MDRZEC CHICSKI NAWIZAABY DO YIN IYANG ORAZ DO POLA SIA WPAYWÓW, KTÓREMU - JAK WIERZYA - PODLEGAJ WSZYSTKIEZJAWISKA.Cywilizacja drugiej fali znalazÅ‚a swojÄ… odpowiedz na tajemnice przyczynowoÅ›ci wspektakularnym odkryciu przez Newtona powszechnego prawa ciążenia.Przyczynami,wedÅ‚ug Newtona, sÄ… "siÅ‚y przyÅ‚ożone do ciaÅ‚ w celu wprawienia ich w ruch".ObiegowymprzykÅ‚adem Newtonowskiej przyczyny i skutku sÄ… kule bilardowe, które wskutek zderzeniazaczynajÄ… siÄ™ poruszać zgodnie z zasadÄ… akcji wywoÅ‚ujÄ…cej reakcjÄ™.Ta koncepcja zmianzachodzÄ…cych wyłącznie pod wpÅ‚ywem siÅ‚ zewnÄ™trznych, dajÄ…cych siÄ™ zmierzyć i Å‚atwozidentyfikować, niesÅ‚ychanie silnie oddziaÅ‚ywaÅ‚a na wyobrazniÄ™, gdyż byÅ‚a doskonaledopasowana do industrealnych pojęć linearnej przestrzeni i czasu.PrawdÄ™ mówiÄ…c,Newtonowska, czy inaczej mechanistyczna przyczynowość, którÄ… przyswajano sobie kolejnowe wszystkich krajach w miarÄ™ rozprzestrzeniania siÄ™ rewolucji przemysÅ‚owej w Europie,zadzierzgnęła supeÅ‚ na pakiecie, w którym szczelnie zamknęły siÄ™ wszystkie pojÄ™ciaskÅ‚adajÄ…ce siÄ™ na nowÄ… industrealność.Jeżeli Å›wiat skÅ‚ada siÄ™ z oddzielnych czÄ…steczek - miniaturowych kul bilardowych - towszystkie przyczyny wynikajÄ… z wzajemnych oddziaÅ‚ywaÅ„ miÄ™dzy tymi kulami.JednaczÄ…steczka lub atom uderza w drugÄ….Pierwsza jest przyczynÄ… powodujÄ…cÄ… ruch drugiej.Jejruch jest skutkiem ruchu pierwszej.Nie ma żadnego dziaÅ‚ania bez ruchu w przestrzeni i żadenatom nie może znajdować siÄ™ w dwóch miejscach na raz.WszechÅ›wiat, który wydawaÅ‚ siÄ™ skomplikowany, bezÅ‚adny, zaskakujÄ…cy, zagÄ™szczony,tajemniczy i chaotyczny, nagle zaczÄ…Å‚ wydawać siÄ™ uporzÄ…dkowany i klarowny.Każdezjawisko, poczÄ…wszy od atomu w ludzkiej komórce, a skoÅ„czywszy na najodleglejszejgwiezdzie, mogÅ‚o być zrozumiane jako materia w ruchu; każda czÄ…steczka poruszaÅ‚anastÄ™pnÄ…, wprowadzajÄ…c jÄ… w wir wiecznego baletu istnienia
[ Pobierz całość w formacie PDF ]