[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Należą do nich fronty:• arktyczny i antarktyczny - oddzielajÄ…cy masy powietrza arktycznego lub antarktycznego od mas powietrza polarnego,• polarny - oddzielajÄ…cy powietrze polarne od zwrotnikowego, wystÄ™pujÄ…cy na półkuli północnej i na półkuli poÅ‚udniowej,• równikowy (miÄ™dzyzwrotnikowy) - rozdziela dwie masy powietrza równikowego, które w miarÄ™ oddalania siÄ™ od równika nabierajÄ… cech powietrza zwrotnikowego.Główne fronty atmosferyczne zmieniajÄ… swoje poÅ‚ożenie w różnych porach roku, zależnie od przemieszczania siÄ™ geograficznych mas powietrza.Warstwa powietrza w strefie frontu atmosferycznego jest nachylona do powierzchni Ziemi pod bardzo maÅ‚ym kÄ…tem.KsztaÅ‚t tego nachylenia może być jednak różny i zależy od tego, czy ciepÅ‚a masa powietrza wÅ›lizguje siÄ™ po masie powietrza chÅ‚odnego (front ciepÅ‚y) czy też masa powietrza zimnego wypiera powietrze ciepÅ‚e (front zimny).Front ciepÅ‚y - ciepÅ‚a masa powietrza wÅ›lizguje siÄ™ po masie chÅ‚odnej - linia frontu przesuwa siÄ™ w stronÄ™ powietrza chÅ‚odniejszego.Powietrze ciepÅ‚e wznosi siÄ™ wolno wzdÅ‚uż nachylonej powierzchni frontu i adiabatycznie siÄ™ ochÅ‚adza.NastÄ™puje kondensacja znajdujÄ…cej siÄ™ w nim pary wodnej i tworzenie siÄ™ chmur - najwczeÅ›niej pierzastych później warstwowych i warstwowo-kÅ‚Ä™biastych, z których tworzy siÄ™ dÅ‚ugotrwaÅ‚y opad o maÅ‚ym natężeniu, np.mżawka.CiÅ›nienie atmosferyczne wolno siÄ™ obniża a temperatura wzrasta.Strefa ciepÅ‚ego frontu atmosferycznego przemieszcza siÄ™ nad danym punktem w ciÄ…gu kilkunastu godzin.Front zimny - powietrze chÅ‚odne przemieszcza siÄ™ w stronÄ™ powietrza ciepÅ‚ego i zajmuje jego miejsce.Ciężkie, chÅ‚odne powietrze (przesuwajÄ…c siÄ™ przy powierzchni ziemi) wypiera ciepÅ‚e powietrze ku górze, które ochÅ‚adzajÄ…c siÄ™ adiabatycznie, powoduje wzrost kondensacji pary wodnej i powstawanie chmur, głównie kÅ‚Ä™biastych.Powstaje krótki, ulewny opad atmosferyczny, któremu latem mogÄ… towarzyszyć burze.CiÅ›nienie atmosferyczne wzrasta, a temperatura szybko siÄ™ obniża.Czas przemieszczania siÄ™ frontu zimnego jest krótszy niż ciepÅ‚ego i trwa kilka godzin.Front zokludowany - powstaje w wyniku naÅ‚ożenia siÄ™ frontu zimnego na wolniej przesuwajÄ…cy siÄ™ front ciepÅ‚y.W strefie frontu zokludo-wanego stykajÄ… siÄ™ trzy masy powietrza - ciepÅ‚a wyparta do góry i dwie różniÄ…ce siÄ™ temperaturÄ… masy powietrza chÅ‚odnego przy powierzchni ziemi.Okluzji towarzyszÄ… zjawiska meteorologiczne charakterystyczne dla frontu ciepÅ‚ego lub zimnego.lWilgotność powietrza atmosferycznegolKrążenie powietrza oraz jego temperatura wpÅ‚ywajÄ… na obieg wody w atmosferze.Pod wpÅ‚ywem temperatury paruje woda z powierzchni mórz, jezior, rzek, gleby, organizmów żywych i dostaje siÄ™ do atmosfery w postaci pary wodnej.Zawartość pary wodnej w powietrzu okreÅ›la siÄ™ jako jego wilgotność, przy czym wyróżniamy:• wilgotność bezwzglÄ™dnÄ… - tj.zawartość pary wodnej w jednostce objÄ™toÅ›ci (g /m3), która zależy od iloÅ›ci parujÄ…cej wody, intensywnoÅ›ci parowania i temperatury.Wzrost temperatury powoduje wzrost objÄ™toÅ›ci powietrza (powiÄ™kszenie przestrzeni miÄ™dzy jego czÄ…steczkami) i możliwość wchÅ‚oniÄ™cia wiÄ™kszej iloÅ›ci pary wodnej.Dlatego najwiÄ™kszÄ… wilgotność bezwzglÄ™dnÄ… ma ciepÅ‚e powietrze strefy okoÅ‚o-równikowej, najmniejszÄ… zimnych stref okoÅ‚obiegunowych.Powietrze o okreÅ›lonej temperaturze może wchÅ‚aniać parÄ™ wodnÄ… do momentu nasycenia.• wilgotność wzglÄ™dnÄ… - bÄ™dÄ…cÄ… miarÄ… nasycenia powietrza parÄ… wodnÄ…, czyli procentowy stosunek udziaÅ‚u pary wodnej w powietrzu do maksymalnej iloÅ›ci pary, jakÄ… powietrze o danej temperaturze może wchÅ‚onąć.Wilgotność wzglÄ™dna powietrza nasyconego wynosi 100%.Gdy temperatura powietrza nasyconego spadnie, nastÄ…pi przesycenie parÄ… wodnÄ….Nadmiar pary musi być z powietrza usuniÄ™ty - para wodna ulega skropleniu, czyli kondensacji.Temperatura, przy której para wodna skrapla siÄ™, nazywana jest temperaturÄ… punktu rosy.Spadek temperatury do punktu rosy może wystÄ…pić:• w czasie nocnego wychÅ‚odzenia podÅ‚oża, które pokryje siÄ™ wtedy osadem atmosferycznym;• w konwekcyjnych ruchach wznoszÄ…cych, gdzie zachodzi adiabatyczny spadek temperatury powietrza.Wysokość, na której dochodzi do kondensacji pary wodnej, to poziom kondensacji.JeÅ›li znajdujÄ… siÄ™ tutaj jÄ…dra kondensacji (tj.maleÅ„kie czÄ…steczki soli, pyÅ‚ki roÅ›lin i inne aerozole), to para wodna osiada na nich w postaci maÅ‚ych kropelek wody lub krysztaÅ‚ków lodu - tworzÄ… siÄ™ chmury.Chmury mogÄ… powstawać na różnych wysokoÅ›ciach i mieć bardzo różnorodne ksztaÅ‚ty.WyglÄ…d zewnÄ™trzny chmur byÅ‚ podstawÄ… ich podziaÅ‚u na trzy grupy:• kÅ‚Ä™biaste (Cumulus)• warstwowe (Stratus)• pierzaste (Cirrus)Poza wymienionymi istnieje wiele różnorodnych rodzajów chmur mieszanych, bÄ™dÄ…cych rozmaitymi poÅ‚Ä…czeniami chmur podstawowych grup (wymienionych wyżej).Ze wzglÄ™du na wysokość wystÄ™powania wyróżniamy chmury:• wysokie - do których należą chmury pierzaste, warstwowo-pierzaste i kÅ‚Ä™biasto-pierzaste,• Å›rednie - wÅ›ród których przeważajÄ… chmury warstwowe,• niskie - warstwowe i kÅ‚Ä™biasto-warstwowe,• o budowie pionowej tzw.cumulonimbusy, rozbudowane pionowo w wymienionych wyżej piÄ™trach.Wysokość chmur wszystkich wymienionych rodzajów nie jest taka sama w różnych szerokoÅ›ciach geograficznych, gdyż zależy od zmieniajÄ…cej siÄ™ poÅ‚udnikowe gruboÅ›ci troposfery.SpecyficznÄ… odmianÄ… chmur sÄ… mgÅ‚y, bÄ™dÄ…ce zbiorowiskiem kropelek wody zawieszonych w powietrzu tuż nad powierzchniÄ… ziemi.MgÅ‚a powstaje, gdy kondensacja pary wodnej zachodzi w wychÅ‚odzonej, przyziemnej warstwie powietrza.lGenetyczne typy i rodzaje opadów atmosferycznychlChmury sÄ… zbudowane z bardzo drobnych kropelek wody lub krysztaÅ‚ków lodu, które Å‚Ä…czÄ… siÄ™ ze sobÄ…, powiÄ™kszajÄ…c swoje rozmiary i ciężar.Gdy ich ciężar przewyższa siÅ‚Ä™ wstÄ™pujÄ…cych prÄ…dów powietrza, krople spadajÄ… na powierzchniÄ™ ziemi w postaci opadu atmosferycznego.Opad atmosferyczny może powstać tylko w warunkach wystÄ™pujÄ…cych w wznoszÄ…cych ruchach powietrza.Ze wzglÄ™du na różne przyczyny wywoÅ‚ujÄ…ce ruch wstÄ™pujÄ…cy wydzielamy nastÄ™pujÄ…ce genetyczne typy opadów:• konwekcyjne - spowodowane wznoszeniem siÄ™ i ochÅ‚adzaniem powietrza nagrzanego od podÅ‚oża i tworzeniem siÄ™ oÅ›rodka niskiego ciÅ›nienia przy powierzchni Ziemi,• frontalne - wywoÅ‚ane wznoszeniem ciepÅ‚ego powietrza w strefie frontów atmosferycznych (patrz: rozdz.Rodzaje frontów atmosferycznych),• orograficzne - wymuszone uksztaÅ‚towaniem terenu, gdy powietrze ochÅ‚adza siÄ™ w trakcie wznoszenia po dowietrznych stokach gór.Opady atmosferyczne powstajÄ… tylko z niektórych rodzajów chmur - warstwowych piÄ™tra niskiego i Å›redniego oraz kÅ‚Ä™biastych rozbudowanych pionowo.Nie pada natomiast z chmur pierzastych i kÅ‚Ä™biastych piÄ™tra Å›redniego.W zależnoÅ›ci od wysokoÅ›ci, na której powstaje opad atmosferyczny i temperatury powietrza przy powierzchni podÅ‚oża opad może mieć postać:• mżawki - powolnego, gÄ™stego opadu kropelek wody o Å›rednicy 0,05 - 0,5 mm tworzÄ…cego siÄ™ w niskich chmurach warstwowych przy sÅ‚abych ruchach wstÄ™pujÄ…cych,• deszczu - kropelek wody o Å›rednicy powyżej 0,5 mm,• Å›niegu - pÅ‚atków tj
[ Pobierz całość w formacie PDF ]