[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wprowadzono ograniczenia wiekowe co do osoby która wyzwalała do 20 lat i w stosunku do niewolnika do 30 lat.Poza tym w sprawach wyjątkowych określała zakres niewolników którzy nie mogli być wyzwalani.I tak należeli do nich osoby karane czy też uczestnicy igrzysk.lPRAWO PATRONATU.lPrawo patronatu (ius patronatus) było następstwem wyzwoleń niewolników.Stawali się oni osobami teoretycznie wolnymi a praktycznie ograniczonymi prawem patronatu.Główną istotą tego prawa była konieczność bezpłatnych świadczeń jakie musiała wykonywać osoba wyzwolona w stosunku do swojego patrona.Patron nie tylko miał w dalszym ciągu darmowa siłę roboczą ale także w przypadkach gdy nie pozostawiała ona dziedziców był jedynym dziedzicem spadku jaki pozostawał po wyzwoleńcu.Można więc stwierdzić że stosunki pomiędzy patronem a wyzwoleńcem były podobne jak w przypadku władzy pater familias a więc na zasadzie ojciec - dziecko.lOSOBY PÓŁWOLNE.lOsoby półwolne były to osoby zawieszone pomiędzy niewolnictwem a wolnością.Kategoria ta skupiała bardzo dużą rzeszę osób do których zaliczamy : dłużników poddanych egzekucji osobistej (addicti), osoby wykupione z niewoli od nieprzyjaciela do chwili spłacenia za to długu najemni gladiatorzy, koloni i osoby sprzedane przez swych ojców na mocy władzy ojcowskiej.lPERSONAE IN MANCIPIO.lKategoria osób półwolnych do której zaliczały się dzieci sprzedane przez swych ojców na terytorium Rzymu.Osoby takie przechodziły praktycznie do stadium niewolniczego z tą tylko różnicą że zachowywały część praw publicznych oraz prawo do ochrony swej godności.Różnicę stanowił tutaj sposób wyzwolenia gdyż personae in mancipio było stadium przejściowym który można było zlikwidować na zasadzie normalnej umowy cywilnej w żaden sposób nie ograniczonej.lKOLONI.lKoloni wywodzili się z reguły z ludzi wolnych którzy poprzez dzierżawę gruntów rolnych od wielkich właścicieli ziemskich stopniowo od dobrowolnych umów dzierżawy poprzez pobierane zobowiązania a następnie zadłużenia z tytułu spłat popadali w zależność finansową.Konieczność spłaty długów doprowadzała do sytuacji że stawali się oni osobami półwolnymi i uzależnionymi od właścicieli ziemskich.Z czasem ich sytuacja ulegała pogorszeniu poprzez przywiązanie do ziemi pod grozbą niewoli zarówno ich samych jak i dziedziców.Z praw pozostawiono im jednak możliwość swobodnego obrotu gospodarczegolSTATUS CIVITATIS.lStatus civitatis był to podział mieszkańców zamieszkujących państwo rzymskie ze względu na zajmowane stanowisko w państwie pośrednio zresztą uwarunkowane pochodzeniem.Z biegiem lat wyodrębniły się 3 kategorie mieszkańców tj.obywatele rzymscy, Latynowie i peregryni Status civitatis był to podział mający istotny wpływ na zdolność prawną powiązaną z zasadą występowaniem w procesach publicznych i prywatnych.lNABYCIE OBYWATELSTWA RZYMSKIEGO.lNabycie obywatelstwa rzymskiego - civis Romani mogło nastąpić w następujący sposób : Urodzenie się w związku małżeńskim uznanym przez prawo rzymskie z rodziców wolnych będących obywatelami rzymskimi; wpisanie przez patrona na listę obywateli sporządzaną co 5 lat w drodze wyjątku jako przywilej np.za zasługi dla państwa; poprzez wyzwolenie dokonane w formie przyjętej przez prawo rzymskie; Latynowie mogli otrzymywać obywatelstwo na podstawie osiedlania się w Rzymie (ius migrandi); wreszcie w celu populacji obywateli państwa cesarze rozpoczęli wydawać ustawy na mocy których całe gminy zostawały przyjęte w poczet obywateli rzymskich.lSTATUS FAMILIAE.lStatus familiae jest to jeden z trzech (obok wolności i obywatelstwa) czynników wywierających wpływ na zdolność prawną w rzymskim prawie.Status ten jednym słowem określał pozycję danej jednostki w rodzinie
[ Pobierz całość w formacie PDF ]