[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wraz z narastaniem tej walki w coraz wiÄ™kszym stopniu potrzebna staje siÄ™organizacja (tzn.inicjowanie i zespalanie wysiÅ‚ków), bowiem bez niejnawet zaspokajanie owych elementarnych potrzeb okazuje siÄ™ już na bardzowczesnym etapie dziejowym niemożliwe.PojawiajÄ… siÄ™ miejsca dlaorganizatorów, którzy mogÄ… w wiÄ™kszym stopniu okazać siÄ™ inicjatoramibÄ…dz w wiÄ™kszym stopniu koordynatorami lub też równie dobrze łączyć obiefunkcje.Miejsca te w toku dziejów musiaÅ‚y być zawsze obsadzone, bowieminaczej nie mogÅ‚oby toczyć siÄ™ życie spoÅ‚eczeÅ„stwa, ulegÅ‚obysamodestrukcji.Sposób rekrutacji osób na te miejsca kierownicze jednakróżniÅ‚ siÄ™ w poszczególnych okresach historycznych.Nieraz stwarzaÅ‚ onwarunki dla dostania siÄ™ na nie osób zdolniejszych i w ten sposób wybiciasiÄ™ przez nie; czÄ™sto zaÅ› hamowaÅ‚ ujawnianie siÄ™ tych zdolnoÅ›ci,zwalniajÄ…c przez to w ogóle tempo rozwoju historycznego.To hamowaniemogÅ‚o polegać nie tylko na utrudnianiu w spoÅ‚ecznej obsadzie miejsckierowniczych przez wybitniejsze jednostki, lecz również na zbyt sÅ‚abympowoÅ‚ywaniu do życia takich miejsc.Podstawowym hamulcem w procesiedostawania siÄ™ na miejsce organizatorskie jednostek wybitnych, tzn.utrudnieniem w dokonywaniu siÄ™ ogólnospoÅ‚ecznej selekcji, ujawniajÄ…cejjednostki najbardziej przydatne, okazywaÅ‚y siÄ™ przeważnie barierypodziałów klasowych.14 W.Lenin Treść ekonomiczna narodnictwa i jej krytyka w książce p.Struwego.15 J.Plechanow O roli jednostki w historii, s.56.12 - Metodologia historii177Najważniejszym zaÅ› warunkiem dla pojawiania siÄ™ nowych miejscorganizatorskich okazaÅ‚ siÄ™ w historii stopieÅ„ opanowywania przyrodyprzez czÅ‚owieka, tzn.stopieÅ„ zaawansowania produkcji spoÅ‚ecznej, a wiÄ™ci caÅ‚oksztaÅ‚tu życia spoÅ‚ecznego.Te dwa warunki, tzn.jakość selekcji namiejsca kierownicze oraz stopieÅ„ opanowywania przez czÅ‚owieka przyrody,stwarzajÄ…cy owe miejsca, sÄ… Å›ciÅ›le ze sobÄ… zwiÄ…zane: jeden jest funkcjÄ…drugiego, a wiÄ™c tym wiÄ™cej miejsc dla ujawniania siÄ™ dziaÅ‚alnoÅ›ciorganizatorskiej ludzi im lepsza jakość organizatorów.Można by towyrazić w sposób nastÄ™pujÄ…cy, uwidoczniajÄ…c istniejÄ…ce tu sprzężeniezwrotne.Jakość organizatorów » * Liczba miejsc dla organizatorówlubLiczba miejsc dla organizatorówLiczba organizatorówSprzężenie to można by nazwać prawem postÄ™pu historycznego.Wrócimyjeszcze do tego problemu, wskazujÄ…c na razie na wysuniÄ™tÄ… wyżej rolÄ™ wprocesie historycznym organizatorów16, czyli ludzi speÅ‚niajÄ…cychwybitniejsze funkcje aniżeli reszta czÅ‚onków spoÅ‚eczeÅ„stwa.Okazuje siÄ™,że od nich, gdy znajdÄ… odpowiednie warunki dziaÅ‚ania, tzn.gdy jest tychorganizatorów jak najwiÄ™cej, a jednoczeÅ›nie sÄ… oni odpowiedniejjakoÅ›ci17, zależy ujawnianie siÄ™ inicjatywy oraz zdolnoÅ›cikoordynacyjnych dalszych jednostek, a wiÄ™c postÄ™p rozumiany jakopojawienie siÄ™ ukÅ‚adów coraz bardziej zÅ‚ożonych, skierowanych na corazwszechstronniej sze zaspokajanie rosnÄ…cych potrzeb czÅ‚owieka.PostÄ™p tenmoże wiÄ™c być szybszy lub wolniejszy, zależnie od zaistniaÅ‚ej sytuacji wodniesieniu do dziaÅ‚alnoÅ›ci jednostek organizujÄ…cych.Tutaj zbliżamy siÄ™ do uwypuklenia roli nie tylko jednostek kierujÄ…cych wogóle, czyli kategorii tych jednostek, lecz okreÅ›lonych, konkretnychindywidualnoÅ›ci.Na miejsca organizatorskie, których w rozwijajÄ…cym siÄ™spoÅ‚eczeÅ„stwie jest coraz wiÄ™cej, dostawać siÄ™ mogÄ… jednostki mniej lubbardziej wybitne, tzn.umiejÄ…ce w sposób mniej lub bardziej wybitnywypeÅ‚niać funkcje inicjatorskie i zespalajÄ…ce dziaÅ‚ania innych jednostek.Im bardziej wybitne jednostki dostajÄ… siÄ™ na te miejsca, tym wiÄ™kszegorozwoju dziaÅ‚alnoÅ›ci spoÅ‚ecznej można siÄ™ spodziewać i tym bardziej tadziaÅ‚alność, dotÄ…d mniej lub wiÄ™cej rozproszona, zostaje zespalana i wokreÅ›lony sposób kierowana.SiÅ‚a efektu spoÅ‚ecznego takiego zespalaniajest, jak wiemy z historii, (przypomnijmy na przykÅ‚ad RewolucjÄ™PazdziernikowÄ…), niejednokrotnie ogromna.Na miejsce różnokierunkowychdziaÅ‚aÅ„ jednostek pojawia siÄ™ jednokierunkowe, mniej lub bardziejuporzÄ…dkowane, dziaÅ‚anie, i na tym głównie polega novum zaistniaÅ‚ejsytuacji.Suma siÅ‚-dziaÅ‚aÅ„ różnokierunkowych poszczególnych jednostekprzed podjÄ™ciem funkcji organizatorskiej przez osobÄ™ wybitnÄ… może wcalenie być mniejsza od tej sumy po wkroczeniu jej do akcji; efekt polegabowiem, jak wskazywaliÅ›my, na jednokierunkowoÅ›ci uderzenia".Takie uderzenie", wiÄ™ksze im wybitniejsza jednostka je inicjuje, zmieniajÄ…cew okreÅ›lonym obszarze sieć sprzężeÅ„ ukÅ‚adu, powoduje powstanie w nimsprzecznoÅ›ci, domagajÄ…cych siÄ™ z kolei przezwyciężenia, a to, jak wiemy,jest zródÅ‚em ruchu i rozwoju ukÅ‚adu.Jest oczywiste, że dziaÅ‚anie każdejjednostki, a nie tylko tzw.wybitnej, wpÅ‚ywa na zmiany w ukÅ‚adach; chodzitu jednak o ukÅ‚ady wzglÄ™dnie maÅ‚e, a wiÄ™c i sprzecznoÅ›ci mniejszej rangi.CaÅ‚e16 Rzecz jasna pojÄ™cie to rozumiemy bardzo szeroko.17 PojÄ™cie jakoÅ›ci" organizatora wyjaÅ›nimy w dalszym ciÄ…gu.178ukÅ‚ady poruszajÄ…" natomiast decyzje organizatorskie jednostek wybitnych,o ile, rzecz jasna, decyzje te sÄ… zdolne wciÄ…gnąć do dziaÅ‚ania masy, tzn.sprawić, by formuÅ‚owane przez jednostkÄ™ wybitnÄ… cele zostaÅ‚y przyjÄ™teprzez masy za swoje.Znaczy to również, by masy zaczęły wyznawaćideologiÄ™ (rozumianÄ… jako sformuÅ‚owanie celu dziaÅ‚ania i jegouzasadnienia), sÅ‚użącÄ… realizacji tych celów i uznaÅ‚y jÄ… za ukÅ‚adsterujÄ…cy ich dziaÅ‚aniami.UkÅ‚ad ten zapewnia porozumienie miÄ™dzyorganizatorami a resztÄ… spoÅ‚eczeÅ„stwa.Im jest trwalszy i wyrazniejszy,tym porozumienie to trwa dÅ‚użej i jest peÅ‚niejsze.OczywiÅ›cie miÄ™dzy masami i jednostkami wybitnymi nie ma żadnej przepaÅ›citypu carlyle'owskiego.Po pierwsze, dlatego że dziaÅ‚alność jednostekwybitnych jest niemożliwa baz dziaÅ‚aÅ„ mas.Musi ona te dziaÅ‚ania brać wrachubÄ™ i na dÅ‚uższÄ… metÄ™ nie może stać z nimi w sprzecznoÅ›ci.Po drugiedlatego, że jednostki wybitne rekrutujÄ… siÄ™ spoÅ›ród wszystkich czÅ‚onkówspoÅ‚eczeÅ„stwa, a przy tym takich jednostek potrzeba w życiu spoÅ‚ecznymwiele.Jest uproszczeniem, przy mówieniu o wybitnych jednostkach, kiedysiÄ™ wskazuje jedynie na nazwiska takie jak Cezar, Karol Wielki, Cromwell,Napoleon Bonaparte czy Karol Marks.Tego typu jednostki należąrzeczywiÅ›cie do czołówki wybitnych ludzi.Bez nich, choć Å›wiat spoÅ‚ecznyby istniaÅ‚, jego historia przedstawiaÅ‚aby siÄ™ dużo inaczej.WÄ…tpimy czy bez Napoleona odbyÅ‚aby siÄ™ epopeja napoleoÅ„ska, a bez Leninatak szybkie przejÅ›cie od rewolucji burżuazyjno-demokratycznej dosocjalistycznej.Obok jednak tych ludzi najbardziej widocznych" whistorii, dostrzegać trzeba caÅ‚e zastÄ™py wybitnych jednostek różnych rang(coraz bliższych masom) w zależnoÅ›ci od ukÅ‚adów ich dziaÅ‚ania.OczywiÅ›ciezaliczymy tu nie wszystkich organizatorów w życiu spoÅ‚ecznym, bowiem iwÅ›ród nich mogÄ… znalezć siÄ™ ludzie nic nie wnoszÄ…cy, a dajÄ…cy siÄ™ ponosićdziaÅ‚aniu innych.W każdym razie jednostek takich szukać bÄ™dziemy wÅ›róddziaÅ‚aczy produkcyjnych, naukowych, politycznych, wojskowych itd.Potrzecie, podkreÅ›lić można wzglÄ™dność pojÄ™cie jednostka wybitna".Możeona być wybitnÄ… (tzn
[ Pobierz całość w formacie PDF ]