[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jedynym rzezbiarzem, który mógłby być porównywany z Berninim w tym czasie był Alessandro25Algardi twórca nagrobka papieża Leona XII, reliefu ukazującego Spotkanie papieża LeonaWielkiego z Atyllą - obydwa w S.Pietro in Vaticano.Architektem, który stworzy językarchitektury dojrzałego i póznego baroku jest Borromini, którego falujące fasady i finezyjnedetale (jak w zaprojektowanych przez niego S.Carlo alle Quattro Fontane, S.Ivo alla Sapienza)zapłodnią wyobraznię architektów całej katolickiej Europy.W 2 poł wieku na baziewcześniejszych dokonań Guercino i Domenichino szczyty osiągnie malarstwo iluzjonistyczne(kwadraturowe).Najwybitniejszymi jego twórcami są Pietro da Cortona (freski w PalazzoBarberinii w S.Maria in Vallicella), Baccicia (freski w Il Gesu) i przede wszystkim Andrea delPozzo (freski w S.Ignazio).W 1 poł XVIII wykonano w R wiele znakomitych realizacjiarchitektonicznych m.in.fasadę S.Giovanni in Laterano (Alessandro Gallilei), fasada S.MariaMaggiore (Ferdinando Fuga), Fontana Trevi (Nicola Salvi), Schody Hiszpańskie (Francesco deSanctis).Główny nurt architektury barokowej cechuje monumentalizm, dynamizm, malowniczość,bogactwo dekoracji i form ornamentalnych, efekty światłocieniowe uzyskiwane przezwygięcie elewacji, podwajanie elementów (np.kolumn, pilastrów), przerywanie gzymsów iefekty malarskie (stiuki, różnokolorowe marmury); wnętrza były bogato dekorowanesztukateriami i malowidłami ściennymi, często iluzjonistycznymi.W architekturze sakralnejstosowano różnorodne rzuty kościołów (plany podłużne, podłużno-centralne, eliptyczne),urozmaicone rozwiązania elewacji i brył (kolumnowe, często z wielkim porządkiem, wieże,kopuły); założenia klasztorne, monumentalne były często zbliżone do pałacowych.W okresiebaroku nastąpił rozkwit architektury p a ł a c o w e j; wykształcił się (zapoczątkowany weFrancji w Wersalu naśladowany w całej Europie) typ pałacu między dziedzińcem a ogrodem(entre cour et jardin), odznaczający się symetrią i zwykle wielką skalą, składający się zkorpusu głównego (często ze środkowym ryzalitem) i zagiętych pod kątem prostym skrzydeł,między którymi znajdował się reprezentacyjny dziedziniec (cour d`honneur); po przeciwnejstronie pałacu rozciągał się ogród o układzie osiowo-geometrycznym (! francuski stylogrodowy).Wysoki poziom osiągnęła też urbanistyka, w której zaznaczyło się także dążeniedo monumentalnych, reprezentacyjnych rozwiązań (m.in.owalne, okrągłe i prostokątne placez zasadą trójpromienistego rozgałęzienia arterii).Główne ośrodki: Włochy G.B.Vignola iG.della Porta (Il Gesu w Rzymie), G.L.Bernini (jeden z najwybitniejszych artystów epoki;kolumnada przed bazyliką św.Piotra w Rzymie), C.Maderna, F.Borromini (twórca b.opłynnych formach; S.Carlo alle Quattro Fontane w Rzymie), B.Longhena (kościół S.Mariadella Salute w Wenecji), G.Guarini (kaplica S.Sudario przy katedrze w Turynie), F.Juvara(kościół i klasztor Superga k.Turynu) L.Vanvitelli (pałac w Casercie); Niemcy i Austria J.Fischer von Erlach (kosciół Sw.Karola Boromeusza w Wiedniu), L.Hildebrandt (Belveder wWiedniu), B.Neumann, rodzina Dientzenhoferów, bracia Asam; we Francji nurtklasycyzujący tzw.styl Ludwika XIV gł.przedstawiciele Jules Hardouin-Mansart (pałacWersalski, Grand Trianon w Wersalu, kosciół Inwalidów w Paryżu), C.Perrault (fasadakolumnowa Luwru), L.Le Vau, A.Le Notre (założenia ogrodowe w Wersalu i Vaux-Le-Vicomte; w Anglii styl królowej Anny J.Vanbrugh (Blenheim Palace).W okresie b.rozwinęła się znacznie r z e z b a dekoracyjna w stiuku stając się istotnym elementem wnętrzkościelnych (sklepienia, ołtarze, dekoracje ścian) i pałacowych (plafony); ważnym działembyło także snycerstwo (często polichromowane), które przejawiło się zwłaszcza wmonumentalnych dekoracyjnych kompozycjach ołtarzy; rozwijała się także rzezba religijna,często o zabarwieniu mistycznym, i alegoryczno-symboliczna rzezba sepulkralna.Charakterystyczne dla baroku były grupy rzezbiarskie o tematyce mit.i alegorycznejkomponowane często w otoczeniu ogrodowym i z urządzeniami wodnymi (fontanny, także26ustawiane na placach miejskich); popularna była także rzezba pomnikowa (m.in.pomnikikonne).Głównymi cechami rzezby barokowej był dynamizm i patos, teatralność gestu, układykontrapostowe, często zwłaszcza w tematyce religijnej dążenie do oddania silnej ekspresji istanów ekstazy.Do najwybitniejszych rzezbiarzy epoki należeli: we Francji P.Puget, Ch.Coysevox, F.Girardon; w Hiszpanii A.Cano i G.Hernandez.W malarstwie religijnym dominowała tematyka mistyczno-symboliczna imartyrologiczna, w malarstwie świeckim sceny mitologiczne, alegoryczne, historyczne iportret; występował także pejzaż, martwa natura i tematyka rodzajowa (zwł.Holandia, Hiszpania,Flandria).Od strony formalnej malarstwo barok cechowało stosowanie schematukompozycyjnego opartego na diagonali, również światłocienia i efektów luminizmu, wmalarstwie ściennym obowiązywała zasada iluzjonizmu perspektywicznego (P.da Cortona, A.Pozzo).We Włoszech tendencje eklektyczne oparte na wzorach dawnych mistrzówreprezentowała rodzina Carraccich, założycieli Akademii Bolońskiej, która zapoczątkowała nurtakademizmu; z tego środowiska wywodzili się: Domenichino, G.Reni, Guercino, D.Feti;przeciwstawny nurt realistyczny i charakterystyczny kontrastowy światłocień reprezentowałomalarstwo Caravaggia.Te dwa prądy przeplatając się z tendencjami mistyczno-symbolicznnymi inurtem sztuki dworskiej (zwł.w krajach monarchii kat.) były najważniejszymi kierunkamimalarstwa barokowego.Innymi wielkimi ośrodkami malarstwa b.były: Hiszpania J.de Ribera,F.Zurbaran, B.E.Murillo i przede wszystkim D.Velazquez ( Poddanie Bredy , Las Meninas , Prządki ); Flandria głównie P.P.Rubens ( Zdjęcie z krzyża , Historia Marii Medici ,portrety), A.van Dyck (portrety), F.Snyders, D.Teniers; Holandia wybitna indywidualnośćRembrandta ( Lekcja anatomii doktora Tulpa , Wymarsz strzelców , portrety), Vermeer vanDelft, F.Hals; pejzażyści J.van Goyen , J.Ruisdael; Francja nurt klasycyzujący N.Poussin(pejzaże arkadyjskie, kompozycje mit.), C.Lorrain; także G.de la Tour, bracia Le Nain, P.deChampaigne, Ch.Le Brun.Od kilku lat Zamek Królewski w Warszawie jest w posiadaniu dwóchobrazów Rembrandta tzw %7łydowska narzeczona i tzw Ojciec żydowskiej narzeczonej -obydwa z daru prof.Lanckorońskiej.W g r a f i c e dominował miedzioryt i akwaforta (jednym z mistrzów w tych technikach jestRembrandt); nastąpił też rozkwit r z e m i o s ł a artystycznego (powstanie słynnychmanufaktur), zwłaszcza ceramiki (m.in.fajanse z Delft, Rouen, Nevers), meblarstwa (A.Ch.Boulle) i tkactwa (m.in.gobeliny wg projektów Le Bruna).W Polsce najwybitniejszymi architektami tej epoki są G.B.Trevano (kościół Zw.Piotra iPawła w Krakowie), Tylman z Gameren (kościół Zw.Anny w Krakowie i Sakramentek wWarszawie, oraz pałac Krasińskich, tamże), A
[ Pobierz całość w formacie PDF ]