[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W mniejszym zaś stpniu lokaty występują w innych sektorach, takich jak inne przemy-sły czy handel.Szczególnie istotny udział mają Amerykanie w przemyśle samochodo-wym Kanady.Z kolei w Meksyku występuje istotna przewaga lokat w przemyśle prze-twórczym (78%) - chemicznym, środków transportu i tzw.pozostałych gałęziach prze-mysłu oraz w handlu (6%).3.3.Motywy utworzenia NAFTAPrzy znacznej asymetrii w stopniu zaanga\owania poszczególnych krajów w wy-mianę i inwestycje wewnątrzregionalne ró\ne były motywy, jakimi kierowali się po-szczególni partnerzy przy podejmowaniu inicjatywy o utworzeniu NAFTA.USA:W rezultacie, po stronie amerykańskiej wystąpiły dwojakie motywy integracji wNAFTA:- o charakterze politycznym;- o charakterze ekonomicznym.W wypadku USA podstawowe znaczenie miały przesłanki natury politycznej.Ce-lem układu było przede wszystkim utrzymanie proamerykańskiej polityki Salinasaoraz18scementowanie zmian strukturalnych zachodzących w gospodarce meksykańskiej".Ad-ministracja amerykańska uwa\ała, i\ Meksyk, który zainicjował ambitny program re-form ekonomicznych, pozwalający na zmniejszenie deficytu bud\etowego, prywatyza-cję prawie tyciąca firm państwowych i znaczną redukcję barier importowych, powinienbyć dodatkowo wzmocniony zwiększeniem dostępu dla meksykańskiego przemysłu dójrynku USA.Chodziło bowiem o poparcie dla ekonomicznego rozwoju Meksyku jakol18Prof.James K.Galbraith z Uniwersytetu w Teksasie, por.The Mexico Pact, worth the price? Business Weelj1991, May 27,s.29.2 5 4modelu dla innych silnie zadłu\onych i politycznie niestabilnych krajów Ameryki Aa-cińskiej i Centralnej.Z kolei wśród przesłanek o charakterze ekonomicznym decydujące znaczenie mia-ła chęć ograniczenia nielegalnej migracji meksykańskiej wzdłu\ granicy oraz wzmo\e-nie tendencji rozwojowych, przede wszystkim w takich stanach, jak Kalifornia, Teksas,Nowy Meksyk czy Arizona.Podkreślano tak\e wpływ układu na rozwój niektórychsektorów gospodarki, a szczególnie energetycznego i rolnego, gdy jednocześnie jegowpływ dla całej gospodarki szacowano jako ograniczony.Wynika to ze stosunkowomałej skali gospodarki meksykańskiej (PKB Meksyku odpowiada zaledwie 5% produ-ktu amerykańskiego).Jednak\e uwa\ano, \e NAFTA mo\e oznaczać dodatkowe profity dla biznesu ame-rykańskiego dzięki mo\liwej nasilonej ekspansji eksportowej na rynek meksykański.Konsumenci w Stanach Zjednoczonych mieli z kolei osiągać korzyści dzięki ni\szymcenom towarów importowanych z Meksyku, a amerykańscy robotnicy - uzyskać do-datkowe miejsca pracy na skutek zwiększonych mo\liwości eksportowych zatrudniają-cych ich firm.Dla Stanów Zjednoczonych NAFTA miała tak\e stanowić swego rodzaju alterna-tywę w razie załamania się (a taka mo\liwość realnie istniała) Rundy Urugwajskiej.Miałaby ona wtedy stać się zalą\kiem przyszłej, szerokiej strefy wolnego handlu wokółUSA.Kanada i Meksyk:Po stronie Kanady i Meksyku przewa\ały natomiast ekonomiczne motywy inte-gracji.Stany Zjednoczone były zawsze naturalnym" handlowym partnerem Kanady iMeksyku, zarówno po stronie importu, jak i eksportu.Decydowały o tym bliskośćgeograficzna, chłonność amerykańskiego rynku, komplementarność posiadanych zaso-bów, a ponadto - w wypadku Meksyku - istnienie i rosnące znaczenie firm maquila-dora.Wskazywano więc, \e NAFTA jest naturalnym rozszerzeniem potę\nego rynkuamerykańskiego przez Kanadę i Meksyk.Nawet bez względu na instytucjonalizacjętych stosunków, dla Kanady i Meksyku nie było praktycznie alternatywnego ekwiwa-lentu ni\ rynek USA.Stąd te\ istniało bardzo silne poparcie idei utworzenia NAFTAw Meksyku oraz włączenie się do rozmów meksykańsko-amerykańskich Kanady, po-mimo wielu głosów krytycznych, by nie stracić więcej, pozostając poza układem.Mo\na stwierdzić, \e były du\e podobieństwa w sposobie, w jaki Meksyk i Ka-nada podchodziły do układu handlowego ze Stanami Zjednoczonymi, bowiem1 :19 Por.tak\e opinie na temat MUSFTA w: L.Eden, M.A.Molot: The view from the spokes: Canada and Mexicoface the United States.In: NorthAmerica., s.75-80.255- oba kraje są wysoce zale\ne od handlu (w Meksyku stanowił 20% GNP, a w Kanadzie - 30% GNP);- oba kraje wahały się przed ściślejszymi powiązaniami z większym sąsiadem (Meksyk rozwa\ał nawet alternatywę sektorowej strefy wolnego handlu z USA);- głównym argumentem na rzecz sformalizowania powiązań z USA był swobodnydostęp do rynku amerykańskiego, czyli unikniecie amerykańskiego protekcjonizmu;- w Meksyku ponadto istniała obawa o wystąpienie efektu przesunięcia, pogarszającego sytuację meksykańskiej gospodarki;- obra kraje spodziewały się po układzie korzyści, ale jednocześnie zdawano sobiesprawę, i\ cię\ar dostosowań strukturalnych miały ponieść właśnie Kanada i Meksyk, jako gospodarki mniejsze (szczególnie dotyczyło to Meksyku, z jego mniejefektywnym przemysłem i chronionym sektorem rolnym);- oba kraje były bardziej zainteresowane pogłębieniem dwustronnych związków z USA,mniej - trójstronnych, co wynikało z braku tadycyjnych więzi ekonomicznych ipolitycznych między nimi, odległości geograficznej i ró\nic w poziomie rozwojukrajów.Co prawda, w okrese od 1990 roku oba kraje znacznie poprawiły wzajemne20stosunki bilateralne , ale minie jeszcze sporo czasu, zanim eksporterzy kanadyjscybędą w większym stopniu zainteresowani rynkiem Meksyku.Jak dotąd, większośćhandlowych powiązań Kanady i Meksyku jest realizowana za pośrednictwem kor-poracji amerykańskich (np.w sektorze samochodowym).Negocjacje nad NAFTA stały się ponadto forum dla rozwiązania dwustronnychproblemów w relacjach ze Stanami Zjednoczonymi.Dla Kanady układ miał zrównowa\yć do pewnego stopnia, poprzez udział trzecie-go partnera, jej dwustronne, zdominowane przez USA, stosunki na kontynencie północ-noamerykańskim.Miał tak\e zapewnić partycypację w przyszłej, szerszej strefie wol|nego handlu z udziałem obu Ameryk.Mo\na więc stwierdzić, i\ te czynniki, decydujące o przystąpieniu Kanady do rokowań NAFTA, miały raczej charakter defensywnyczyli zabezpieczenia własnych interesów na rynku amerykańskim, ni\ pozytywnybranie pod uwagę korzyści komparatywnych, wynikających z tej integracji.W Kanadzie bardziej się bowiem obawiano kosztów potencjalnych dalszych bilateralnych pcrozumień USA, ni\ szacowano korzyści z integracji trójstronnej.Zainteresowanie rządu Kanady negocjacjami wynikało ponadto z istotnego zaagazowania banków kanadyjskich w sprawy meksykańskiego długu.Wa\nym argumen-tem były tak\e kwestie związane z regułami pochodzenia towarów dla samochodów,20 Kanada nawet przystąpiła do Organizacji Państw Amerykańskich, aby zademonstrować swoje zainteresowa-nie Ameryką Aacińską.256 ::tekstyliów i odzie\y, ochroną praw własności intelektualnej, jeśli chodzi o farmaceuty-kę, obrotu produktami energetycznymi itp.Równolegle Kanada starała sią w trakcierokowań NAFTA renegocjować niektóre problemy wynikające z koncesji bilateralnegoporozumienia z USA, czyli w ramach CUSFTA (Canada-US Free Trade Agreement).Wiele firm i przemysłów, które ju\ miały trudności w dostosowaniach do CUSFTA(przemysły: meblowy, obuwniczy, odzie\owy), oraz związki zawodowe wskazywałybowiem, i\ NAFTA mo\e jeszcze sytuację tę pogorszyć.Z kolei dla Meksyku podstawowe znaczenie miały przesłanki o charakterze eko-nomicznym
[ Pobierz całość w formacie PDF ]