[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.I tak, w myśl zasady proporcji dóbr, jeżeli działanie sprawcy polega na poświęceniu dobra o wartości niższej od dobra ratowanego, to z uwagi na przewagę korzyści społecznej przyjmuje się uchylenie bezprawności czynu.Inaczej jest w przypadku, kiedy dobro poświęcone ma wartość równą lub większą od dobra ratowanego.Przyjąć wówczas można jedynie uchylenie winy.W wypadku gdy dobro poświęcone przedstawia wartość oczywiście większą od dobra ratowanego, działanie sprawcy w ogóle nie mieści się w warunkach stanu wyższej konieczności i o uchyleniu odpowiedzialności karnej nie może być mowy.Na stan wyższej konieczności uchylający jedynie winę nie mogą powoływać się osoby, które mają szczególny obowiązek ochrony dobra, nawet z narażeniem się na niebezpieczeństwo osobiste (np.funkcjonariusze policji).W stosunku do tych osób odpada też ograniczenie korzystania ze stanu wyższej konieczności, które wynika z zasady subsydiarności.Ograniczenie to nie dotyczy wszakże stanu wyższej konieczności uchylającego bezprawność, co oznacza, że ratowanie dóbr o większej wartości kosztem dóbr o wartości mniejszej nie doznaje żadnych wyłączeń.W razie przekroczenia stanu wyższej konieczności sąd może wobec sprawcy zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet odstąpić od jej wymierzenia.Wiąże się to z oceną, że wina osoby, która w obliczu niebezpieczeństwa przekroczyła granice tej instytucji, jest w poważnym stopniu zmniejszona.Ryzyko nowatorstwa (in.ryzyko uzasadnione; uzasadniony eksperyment)Rozwój nauki i techniki niesie ze sobą zwiększenie niebezpieczeństwa ujemnych następstw eksperymentów (poznawczych medycznych, technicznych lub ekonomicznych), podejmowanych w różnych dziedzinach nauki i techniki.Prawo karne, po spełnieniu określonych warunków, uchyla odpowiedzialność za szkody wynikłe z eksperymentów, mimo że odpowiadają znamionom czynu zabronionego.Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze medyczne lub gospodarcze, a oczekiwane jej osiągnięcia, celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy.Przeprowadzenie eksperymentu, które zawsze wiąże się z ryzykiem szkód (szkody majątkowe, w zakresie zdrowia itp.), musi być zawsze uzasadnione dążeniem do osiągnięcia istotnych korzyści społecznych.Działanie zgodnie z aktualnym stanem wiedzy to działanie lege artis, przy czym na ocenę tę składa się wiele okoliczności, jak celowość podjęcia eksperymentu w świetle aktualnego stanu wiedzy, wybór optymalnej metody postępowania w ramach istniejących możliwości, zachowanie zasad ostrożności obowiązujących w danej dziedzinie itp.Warunkiem dopuszczalności każdego eksperymentu jest dobrowolnie wyrażona zgoda jego uczestnika.Uczestnik taki musi być przed wyrażeniem zgody na udział w eksperymencie, a także w trakcie jego trwania, należycie informowany o grożących mu ujemnych skutkach, a także o tym, iż może odstąpić od udziału w eksperymencie na każdym jego etapie.Dozwolona krytykaW art.213 k.k.określony został kontratyp uzasadnionej (dozwolonej) krytyki, który uchyla odpowiedzialność za przestępstwo zniesławienia.Jeżeli zarzut postawiony osobie, grupie osób, instytucji lub osobie prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą ją poniżyć lub narazić na utratę zaufania, uczyniony został niepublicznie, bezprawność jest uchylona w wypadku prawdziwości tego zarzutu.Dla uchylenia bezprawności zarzutu postawionego publicznie konieczne jest dodatkowo działanie stawiającego zarzut w obronie społecznie uzasadnionego interesu, co wiąże się z prawem do społecznej krytyki.lKontratypy pozakodeksowe:lZabiegi leczniczePodstawowymi warunkami legalności zabiegów leczniczych są:lDziałanie w celu leczniczym;llWykonanie zabiegu zgodnie ze wskazaniami wiedzy i sztuki lekarskiej (lege artis);llWykonanie zabiegu przez osobę uprawnioną.lOsobą uprawnioną do wykonywania zabiegów leczniczych jest lekarz, a w przypadku zabiegów prostych - także inna osoba uprawniona z personelu służby zdrowia (felczer, pielęgniarka).Wykonywanie czynności leczniczych przez osobę nieuprawnioną jest zabronione i stanowi podstawę do odpowiedzialności z art.50 ustawy o zawodzie lekarza.Wykonywanie zabiegów leczniczych dopuszczalne jest pod określonymi w ustawie warunkami.Przede wszystkim zabieg leczniczy wymaga uprzedniej zgody chorego.Dokonanie takiego zabiegu bez zgody pacjenta jest przestępstwem przewidzianym w k.k.W wypadku małoletnich lub chorych psychicznie wymagana jest zgoda opiekuna faktycznego lub przedstawiciela ustawowego.Jeżeli chory jest nieprzytomny, nie jest możliwe porozumienie się z jego opiekunem lub przedstawicielem ustawowym, należy uzyskać zgodę właściwego sądu opiekuńczego.Jednakże w wypadkach, gdy zwłoka mogłaby spowodować utratę życia lub zdrowia, lekarz obowiązany jest zasięgnąć opinii drugiego lekarza, a gdy jest to niemożliwe, może dokonać zabiegu sam, czyniąc o tym wzmiankę w karcie operacyjnej.Legalna aborcjaDo zabiegów leczniczych nie zalicza się aborcji, gdyż najczęściej nie chodzi tu o leczenie stanu chorobowego, lecz o przerwanie ciąży prawidłowo rozwijającej się w organizmie kobiety.Uchwalona 7 stycznia 1993 r
[ Pobierz całość w formacie PDF ]