[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.).WystÄ…piÅ‚ natomiast przeciwko zapiso-wi ordynacji kleckiej na rzecz innego swego syna, Ludwika MikoÅ‚aja,i otrzymaÅ‚ na drodze sÄ…dowej przyznanie sobie tej ordynacji (1823).Ów Ludwik MikoÅ‚aj (1773 1830) byÅ‚ najstarszym synem MichaÅ‚aHieronima, a wiÄ™c szczególnie uprawnionym do roli ordynata.Oże-niony z MariannÄ… WodziÅ„skÄ… ( 1823), wdowÄ… po Ksawerym Walew-skim, miaÅ‚ Ludwik MikoÅ‚aj tylko jedynego syna Leona vel HieronimaLeona (1808 1885), który ostatecznie po prawie równoczesnych zgo-nach ojca i dziadka zostaÅ‚ ordynatem kleckim.Mimo otrzymania takdużego majÄ…tku Leon RadziwiÅ‚Å‚ stale tonÄ…Å‚ w dÅ‚ugach.ByÅ‚ chybanajbardziej zaprzedanym Rosji przedstawicielem swego rodu.Nie tylkobraÅ‚ udziaÅ‚ po stronie rosyjskiej w tÅ‚umieniu powstania listopadowego(za co dostaÅ‚ order), ale też przyczyniÅ‚ siÄ™ do uÅ›mierzania powstania41 J.Wegner, Nieborów, Warszawa 1954, W.Piwkowski, Nieborów, Arkadia.ZdjÄ™cia K.JabÅ‚oÅ„-ski, Warszawa 1988.RadziwiÅ‚Å‚owie herbu TrÄ…by dzieje rodu 33wÄ™gierskiego w 1848 r.(za to drugi order).PodjÄ…Å‚ siÄ™ nastÄ™pnie misjiuzyskania od suÅ‚tana tureckiego zgody na wydanie Polaków, uczest-ników tego ostatniego powstania (m.in.chodziÅ‚o o Józefa Bema, HenrykaDembiÅ„skiego i WÅ‚adysÅ‚awa Zamoyskiego).W Stambule pojawieniesiÄ™ Polaka z takÄ… propozycjÄ… dotyczÄ…cÄ… Polaków wywoÅ‚aÅ‚o konsternac-jÄ™.Leon ożeniÅ‚ siÄ™ z piÄ™knÄ… księżniczkÄ… ZofiÄ… Urusow, blisko zwiÄ…zanÄ…z cesarzem MikoÅ‚ajem I, którego hojnoÅ›ci zawdziÄ™czaÅ‚ spÅ‚acenie dÅ‚u-gów.RozszedÅ‚ siÄ™ jednak z żonÄ… w atmosferze skandalu, sprzedaÅ‚ sweposiadÅ‚oÅ›ci z ordynacjÄ… kleckÄ… na czele Antoniemu Wilhelmowi Ra-dziwiÅ‚Å‚owi (ordynatowi nieÅ›wieskiemu ( 1904) i osiadÅ‚ w Paryżu.ZmarÅ‚bezpotomnie.OdtÄ…d aż do koÅ„ca swego istnienia ordynacje nieÅ›wieskai klecka byÅ‚y stale w posiadaniu jednego i tego samego ordynata.MichaÅ‚ Hieronim i Helena RadziwiÅ‚Å‚owie mieli oprócz wspomniane-go Ludwika MikoÅ‚aja jeszcze trzech synów: Antoniego Henryka,MichaÅ‚a Gedeona i Walentego Andrzeja (1780 1837).Ten ostatni byÅ‚czÅ‚onkiem Rady Stanu Królestwa Polskiego, a w mÅ‚odoÅ›ci miaÅ‚ rzeko-mo brać udziaÅ‚ w powstaniu koÅ›ciuszkowskim.ZmarÅ‚ bezżenny.Z córek, dwie zmarÅ‚y we wczesnej mÅ‚odoÅ›ci, a trzecia Anna wyszÅ‚a zaKonstantego Czartoryskiego.MichaÅ‚ Gedeon (wÅ‚.MichaÅ‚ Hieronim Karol) RadziwiÅ‚Å‚ (1778 1850)odziedziczyÅ‚ dobra nieborowskie.Nie poszedÅ‚ w Å›lady rodziców,gorÄ…cych zwolenników dworu rosyjskiego i przeciwników Napoleona,bo sÅ‚użyÅ‚ w wojsku KsiÄ™stwa Warszawskiego i w armii francuskiej.W Królestwie Polskim zostaÅ‚ senatorem.W czasie sÄ…du sejmowegow 1828 r.nad czÅ‚onkami Towarzystwa Patriotycznego byÅ‚ za ichcaÅ‚kowitym uniewinnieniem.Po wybuchu powstania listopadowegowszedÅ‚ do rozszerzonej Rady Administracyjnej, a po dymisji dyktatoraChÅ‚opickiego zostaÅ‚ wybrany naczelnym wodzem wojsk powstaÅ„-czych.W czasie bitwy grochowskiej okazaÅ‚o siÄ™ jednak, że MichaÅ‚Gedeon nie ma zdolnoÅ›ci ani doÅ›wiadczenia jako dowódca.ZÅ‚ożyÅ‚wiÄ™c swÄ… funkcjÄ™, ale pozostaÅ‚ w Warszawie, skÄ…d zostaÅ‚ potemwywieziony na zesÅ‚anie.%7Å‚ona, Aleksandra ze Steckich (1796 1864),też wielka patriotka, podążyÅ‚a za nim wraz z dziećmi.Ich majÄ…tki,Å‚Ä…cznie z posagowym Aleksandry Szpanowem42, zostaÅ‚y skonfiskowa-42 O rezydencji w Szpanowie R.Aftanazy, MateriaÅ‚y., jw.t.5A, Warszawa 1988, s.517 528i t.5B, il.491 505.34 RadziwiÅ‚Å‚owie herbu TrÄ…by dzieje rodune, a nastÄ™pnie oddane przez wÅ‚adze w zarzÄ…d Walentemu Andrzejo-wi, bratu MichaÅ‚a Gedeona, oraz Leonowi (zasÅ‚użonemu w tÅ‚umieniupowstania) jego kuzynowi.Ostatecznie Leon odstÄ…piÅ‚ synom MichaÅ‚aGedeona Nieborów z Bolimowem, Czarkowy43 w Sandomierskiem(też posażne Aleksandry ze Steckich) i Szpanów na WoÅ‚yniu.Synowieci podzielili siÄ™ majÄ…tkiem w ten sposób, że starszy z nich, KarolAndrzej (1821 1886) otrzymaÅ‚ Szpanów i Czarkowy, a mÅ‚odszy, Zyg-munt (1822 1892) Nieborów z Bolimowem
[ Pobierz całość w formacie PDF ]