de Segur Filip Paweł Pamiętniki adjutanta Napoleona

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.to dzieje Karola XII!".W rzeczy samej, sprawdziły się wszystkie najsmutniej-sze nawet przeczucia Napoleona.Podobieństwo losówWielkiej Armii i losów nieszczęsnych wojsk walecznegokróla szwedzkiego było tak wielkie i tak silnie oddziałałona cesarza, że zapadł nagle na zdrowiu bardziej jeszczeaniżeli pod Małojarosławcem.Z tego, co mówił wówczaspółszeptem, zapamiętano te słowa: Tak to bywa, gdypopełnia się same pomyłki".Były to wszelako jedynie odruchy, osłaniające głąbduszy cesarza.Prócz pokojowca, który pospieszył mu zpomocą, nikt nie dostrzegł w Napoleonie żadnej zmiany,żadnego niepokoju.Uszedł on oczom takich nawetwiernych sług, jak Duroc, Daru i Berthier.Cesarz tylemiał mocy i panowania nad sobą, że ukryć zdołałwszystkie swoje obawy i zwątpienia.Najczęściej bowiemhart i siła ducha są jeno pancerzem, pod którym kryje sięniemoc i zniechęcenie.�w hart ducha zajaśniał w całej pełni kilka godzinpózniej, podczas poufnej, a niezmiernie charakterystycz-nej rozmowy.Dobiegała już północ.Napoleon leżał włóżku.W tym samym pokoju pod oknem, w mniemaniu,iż cesarz śpi, Duroc i Daru snuli szeptem najsmutniejsze,najbardziej ponure myśli, lecz cesarz przysłuchiwał siętej rozmowie, a gdy obiły mu się o uszy słowa więzieństanu", zawołał: Jak to? czyżby się ośmielili?!".Zdziwiony, nieledwie przestraszony, Daru odpowiedziałpo chwili: %7łe w razie ostatecznej klęski należyspodziewać się wszystkiego, że wspaniałomyślność wro-ga jest zazwyczaj co najmniej wątpliwa, że wiadomymjest, iż wszelka polityka szczególnymi chadza drogami inie uznaje ani moralności, ani też żadnych innych praw". Lecz Francja! ozwał się cesarz. Co by powiedziałana to Francja?" Ach! co się tyczy Francji odparł Daru można snuć w tym względzie różnorodne, mniej lubwięcej pesymistyczne domysły, nikt jednak spośród nasnie może przewidzieć, co działoby się wówczas w kraju."Po czym dodał, że zarówno dla najwybitniejszychoficerów cesarstwa, jak i dla samego cesarza,jakąkolwiek bądz drogą wodą czy powietrzem, skoronie można lądem najbardziej pożądanym byłby powrótJego Cesarskiej Mości do Francji, skąd łatwiej ocalićmógłby armię, aniżeli pozostając tutaj razem z nią". Zatem przeszkadzam wam?" zapytał cesarz zuśmiechem. Tak jest, Sire." Nie chcesz więc byćwięzniem stanu?" Daru odpowiedział w tym samym, napoły żartobliwym tonie: że wystarczy mu najzupełniejgodność zwykłego jeńca wojennego".Zapanowało chwi-lowe milczenie.Wreszcie cesarz otrząsnął się z zadumy iz powagą już zapytał: Czy zostały spalone wszystkieraporty moich ministrów?" Wasza Ces.Mość nie chciaładotąd pozwolić na to." Więc spalcie je teraz; trzebabowiem przyznać, że znajdujemy się w smutnym poło-żeniu." Było to jedyne wyznanie wewnętrznych trosk iniepokojów.Cesarz niebawem zasnął, odkładając donastępnego dnia i troski, i niepokoje.Ten sam hart ujawniał się w jego rozkazach.Poparłgorąco projekt Oudinota, który zamierzał rozbić dywizjęLamberta oraz zająć jakikolwiek punkt nad rzeką, bądz topowyżej, bądz też poniżej Borysowa.%7łyczeniem ce-sarza było, ażeby w dniu 24 listopada punkt ten został jużobrany, a przygotowania rozpoczęte; ażeby marszałekprzysłał nadto do głównej kwatery odpowiedniewskazówki, chciał bowiem skoordynować swoje działa-nia z jego posunięciami.Daleki już teraz od wszelkichplanów ucieczki z pośrodka wojsk nieprzyjacielskich,zastanawia się jedynie nad sposobami rozbicia Czycza-gowa i odzyskania Mińska.Prawdą jest również i to, że osiem godzin pózniej, wdrugim liście pisanym do księcia Reggio godzi się przejśćBerezynę pod Wiesiołowem i, unikając wszelkiegozetknięcia z admirałem rosyjskim, cofać się wprost doWilna, wzdłuż Wilejki.Owóż rankiem 24 dowiaduje się, że tylko pod Stu-dzianką możliwa jest przeprawa; że w tym miejscu rzekama trzysta dwadzieścia cztery stopy szerokości, a sześćstóp głębokości; że na przeciwległym brzegu grunt jestmoczarowaty i bagnisty; że armia zmuszona będzieprzeprawiać się pod morderczym ogniem panującej nadwybrzeżem, silnie obsadzonej pozycji nieprzyjacielskiej.Pierzchła więc nadzieja prześliznięcia się pomiędzywojskami Kutuzowa i Wittgensteina; trzeba było przejśćBerezynę w możliwie najgorszych warunkach, pod groząCzyczagowa i jego armii.Począwszy od 23 Napoleon jął gotować się do tej prze-prawy tak, jak gotują się ludzie do czynów zrodzonych zrozpaczy.Przede wszystkim przynieść kazał i spalić przysobie wszystkie pułkowe sztandary.Z tysiąca ośmiusetspieszonych kawalerzystów gwardii, z których tylkotysiąc stu pięćdziesięciu czterech uzbrojonych było wfuzje i karabiny, uformował dwa sprawne i karnebataliony.Ze świetnej niegdyś jazdy pozostało Latour-Maubour-gowi tylko stu pięćdziesięciu ludzi.Cesarz zgromadziłdookoła siebie wszystkich oficerów kawalerii, którzy niepostradali jeszcze koni, blisko tysiąc pięciuset ludzi, inazwał ten oddział swoim świętym szwadronem".Grouchy i Sebastiani objęli dowództwo.W szwadronietym generałowie dywizji pełnili swoje funkcje w randzekapitanów.Cesarz polecił nadto spalić wszystkie zbywające wozy ifurgony.Oficerowie mieli odtąd prawo do jednego tylkowozu.We wszystkich korpusach spalona być miałapołowa furgonów, a konie oddane do dyspozycji artyleriicesarskiej.Oficerowie artylerii obowiązani byli zabraćraczej wszystkie konie, nie wyłączając prywatnychzaprzęgów cesarza, aniżeli zostawić armatę albojaszczyk.Przed idącą pośpiesznie armią otwarły się wnet ostępy igłusze olbrzymich, mrocznych lasów, które ciągną się odMińska aż po Berezynę, gdzieniegdzie tylko usianemiasteczkami i wioskami.W oddali, na prawym flankuginącej kolumny naszej, huczały armaty Wittgensteina.Wittgenstein szedł od północy, a jego śladem szła srogazima, która niedawno opuściła nas razem z Kutuzowem.Odgłos wystrzałów naglił do pośpiechu.Około pięćdzie-sięciotysięczny tłum mężczyzn, kobiet i dzieci przedzie-rał się przez leśny gąszcz tak szybko, jak tylko dozwa-lało mu na to osłabienie i tworząca się ponownie goło-ledz [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

do ÂściÂągnięcia * pdf * ebook * download * pobieranie

Tematy