[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.4Przez wiele lat Zwięta Kongregacja ds.Obrzędów zakazywała korzystaniaz tłumaczeń stałych części Mszy; ostatni raz zakaz ten był ponowiony w 1858 roku.Niemniejjednak znaczenie Kanonu, a nawet jego sformułowania były uwzględniane w pomocachliturgicznych do Mszy, które zaczęły się pojawiać wraz z wynalezieniem druku i rozwinęły sięszczególnie, począwszy od XVII wieku.Zob.A.Reid, The Organic Development of the Liturgy(San Francisco: Ignatius Press, 2005), s.63, przyp.191.Zob.także: The Lay Folks Mass Booklub Manner of Hearing Mass: with Rubrics and Devotions for the People, in Four Texts, andOffice in English according to the Use of York, om Manuscripts of the Xth to the XVth Century,Thomas Frederick Simmons (Early English Text Society, 1879), h p://archive.org/details/layfolksmassbook00simmuoft90Cisza i niesłyszalność w formie nadzwyczajnejczonej formacji liturgicznej, będą znali treść modlitw wypowiadanychw ciszy, to dla zrozumienia roli ciszy konieczne wydaje się wyjście pozamodel funkcjonalistyczny i dydaktyczny, i rozważenie jej znaczeniasymbolicznego.Niesłyszalność3.Warto tutaj podkreślić istnienie modlitw wypowiadanych nie w ciszy,lecz wciąż tak, iż wierni ich nie słyszą.Dzieje się tak podczas Mszy śpie-wanych, kiedy to śpiew Introit i Kyrie zagłusza modlitwy przygotowaw-cze i następujące po nich, mimo że w innym przypadku byłyby one sły-szalne5.Podobnie śpiew propriów i ordinariów zagłusza odczytywanieprzez kapłana tych samych tekstów.4.Tradycyjna praktyka tworzy bardzo intymną relację między muzy-ką liturgiczną a liturgią.Zw.papież Pius X w motu proprio o muzyce sa-kralnej Tra le sollicitudini wyjaśnił, iż śpiew nie powinien niepotrzeb-nie przekraczać ram wyznaczonych dla niego przez liturgię6.Przestrzeńta zostałaby znacznie ograniczona, gdyby celebrans nie czytał tekstóww czasie śpiewu chóru, a nawet zniesiona całkowicie, gdyby śpiew nie mógłzagłuszać innych modlitw.Pius X ostrzegł, że gdy śpiew przekracza te ramy,liturgia w jej funkcjach kościelnych zaczyna sprawiać wrażenie po-bocznej i służebnej w stosunku do muzyki7.5Modlitwy przygotowawcze (Modlitwy u stóp ołtarza), chociaż niekoniecznieniesłyszalne, historycznie także należą do kategorii osobistych modlitw kapłana (zob.pkt.6 7) lub przynajmniej kapłana i innych sprawujących obrzędy.Początkowowypowiadano je w zakrystii lub w drodze do ołtarza (zob.J.Jungmann, dz.cyt., t.I,s.291 295).Przemawia to tylko na rzecz ich niesłyszalności podczas Mszy śpiewanej.6Zw.papież Pius X, motu proprio Tra le sollicitudini (1903), nr 22 23: Nie jest uprawnionymtrzymanie kapłana przy ołtarzu, żeby czekał z powodu śpiewu lub muzyki dłużej, niż pozwala nato liturgia.Zgodnie z kościelnymi przykazaniami Sanctus powinno zakończyć się przed Podniesie-niem i z tego powodu kapłan musi zwracać uwagę na śpiewających.Gloria i Credo zgodnie z trady-cją gregoriańską winny być stosunkowo krótkie.Ogólnie rzecz biorąc, należy uważać za poważnenadużycie, gdy powstaje wrażenie, iż liturgia w swych czynnościach jest mniej istotna od muzykii jest dostosowana do muzyki, jako że muzyka jest jedynie częścią liturgii i jej skromną służebnicą.7Zob.pełniejszy cytat w przypisie 6 powyżej.Ufamy, że rola muzyki sakralnej w formie91Tradycyjny Mszał Rzymski.Opracowania FIUV.Tom 1.Tradycyjny Mszał Rzymski.Opracowania FIUV.Tom 1.5.Zasadę wypowiadania przez celebransa niesłyszalnych modlitw podczastrwania śpiewu zachowano w Mszale z 1970 roku, łącznie z ofertorium,które może być ciche nawet wtedy, gdy nie ma śpiewu.Ciche modlitwy kapłana6.Do innej kategorii należą te modlitwy, które są w pewnym sensie osobi-ste dla wypowiadającego je kapłana, zwłaszcza gdy prosi on o oczyszcze-nie i łaski potrzebne do godnego dokonania obrzędu.Są to na przykładmodlitwy Munda cor meum przed Ewangelią i Lavabo przed Kanonem,a także modlitwy wypowiadane podczas komunii kapłana.PapieżBenedykt XVI komentuje:Cicha modlitwa zaprasza kapłana do traktowania tego zadania natyle osobiście, aby całą swoją osobą mógł oddać się Panu.Jest onazarówno podkreśleniem tego, że wszyscy każdy osobiście, a zara-zem wspólnie z innymi wychodzą naprzeciw Panu.Liczba tychmodlitw została przez reformę liturgiczną mocno zredukowana, aleBogu dzięki, część z nich jeszcze jest& 87.Cisza tych modlitw jest radykalnym wskazaniem na intymność kapłań-skiego zadania: są one skierowane wyłącznie do Boga.Jak wskazujeBenedykt XVI, podkreślenie tego jest istotne zarówno dla samego kapła-na, jak i wiernych, którzy mają się z nim łączyć i naśladować jego przy-kład pokory przed Bogiem.nadzwyczajnej stanie się w przyszłości przedmiotem osobnego opracowania.8 Papież Benedykt XVI, dz.cyt., s.188.Papież Benedykt przechodzi do listy miejsc w Mszalez 1970 roku, w których można odnalezć te ciche modlitwy: podczas przygotowania doproklamacji Ewangelii, przygotowania darów oraz przed i po przyjęciu przez kapłana komunii św.92Cisza i niesłyszalność w formie nadzwyczajnejCichy Kanon8.Oddzielną kategorią jest Kanon Mszy.Podczas gdy na Mszy śpiewanejw trakcie Kanonu śpiewa się Sanctus9, same słowa konsekracji są wypo-wiadane w uprzywilejowanym okresie ciszy, podczas którego nie wolnonic śpiewać, a organy nie mogą grać.Ta cisza jest dodatkowo spotęgowa-na dzięki dzwonkom sygnalizującym najpierw zbliżanie się konsekracji,a następnie obydwie konsekracje.Pózniej, jeśli nie ma śpiewu, możnausłyszeć, jak celebrans wypowiada nieco głośniej słowa Nobis quoquepeccatoribus, otwierające modlitwy za żywych10 i służące do podkreśle-nia niegodności kapłana; następuje to po momencie jego najściślejszegoutożsamienia się z Chrystusem.Zupełna poza tym cisza Kanonu nadajemu szczególnie świętą atmosferę i wynosi jego znaczenie ponad wszystko,co go poprzedza i co następuje po nim.Przypomina ona użyte w hymnieliturgii św.Jakuba słowa proroka Habakuka z ich dobrze znanym angiel-skim tłumaczeniem ( The Lord is in his holy temple
[ Pobierz całość w formacie PDF ]