Marcel Proust w cieniu zakwitajacych dziewczat

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Najczęściej zresztą nie zostawaliśmy w domu, wybieraliśmy się na spacer.Czasami,pani Swann, zanim poszła się ubrać, siadała do fortepianu.Jej piękne ręce, wynurzającesię z rękawów różowego, białego, często baróo jaskrawego krepdeszynowego szla��ocz-ka, biegły palcami po klawiszach z tą samą melancholią, jaka była w jej oczach, nie będącw sercu.W jeden z takich dni zdarzyło się jej zagrać mi ową część sonaty Vinteuila,góie znajduje się ��aza, niegdyś tak droga Swannowi.Ale często, jeżeli choói o muzykędość trudną, której słuchamy pierwszy raz, nie rozumiemy nic.Mimo to, kiedy pózniejprzegrano mi parę razy tę sonatę, spostrzegłem, że ją znam doskonale.Toteż słuszniesię mówi: słyszeć pierwszy raz.Gdybyśmy naprawdę, tak jak przypuszczaliśmy, nic niepochwycili za pierwszym razem, drugi i trzeci raz byłby znowuż pierwszym, i nie byłobyracji, abyśmy rozumieli coś więcej za óiesiątym.Jeżeli czego nam brak za pierwszymrazem, to prawdopodobnie nie zrozumienia, lecz pamięci.Bo w stosunku do złożonościwrażeń, z jakimi pamięć musi się zmierzyć, gdy słuchamy, pamięć ucha jest znikoma,krótka jak pamięć człowieka, który śpiąc, myśli tysiąc rzeczy po to, aby ich natychmiastzapomnieć, lub człowieka wpół zóiecinniałego, który po minucie nie przypomina sobietego, co mu się powieóiało dopiero co.Pamięć nasza nie jest zdolna dostarczyć namnatychmiast wspomnienia tych różnorodnych wrażeń.Ale to wspomnienie tworzy sięw niej pomału, i wobec óieł, któreśmy słyszeli dwa lub trzy razy, jesteśmy niby uczeń,który przed zaśnięciem odczytał na kilka zawodów lekcję, myśląc, że jej nie umie, a re-cytuje ją na pamięć nazajutrz rano.Aż do tego dnia, nie rozumiałem nic z owej sonaty;tam, góie Swann i jego żona wióieli odrębną ��azę, ��aza ta była równie daleko od mojejświadomości, co jakaś nazwa, którą silimy się sobie przypomnieć, znajdując w jej miejscejedynie próżnię, próżnię, z której w goóinę pózniej, bez myśli o tym, wyskoczą samez siebie, jednym susem, na próżno wprzód wzywane głoski.I nie tylko nie ogarniamyod razu óieł naprawdę rzadkich, ale nawet z samych owych óieł zdarzyło mi się toz sonatą Vinteuila najpierw chwytamy najmniej cenne części.Tak iż myliłem się nietylko sąóąc, że to óieło nie kryje już dla mnie nic (co sprawiło, że długi czas nie sta-rałem się go usłyszeć), z chwilą gdy pani Swann zagrała mi jego najsłynniejszą ��azę (wczym byłem tak niemądry jak ci, co nie spoóiewają się już osłupieć wobec św.Markaw Wenecji, dlatego że oglądali na fotografii kształt jego kopuł); ale co więcej, nawet kie-dym wysłuchał sonaty od początku do końca, została ona dla mnie prawie całkowicieniewióialna, niby gmach, którego, wskutek oddalenia lub mgły, wióiałoby się jedynienieznaczną część.Stąd melancholia, związana z poznaniem takich óieł, jak wszystkiego,co się realizuje w czasie.Kiedy to, co jest najbaróiej utajone w sonacie Vinteuila, odkryłosię dla mnie, już przyzwyczajenie uniosło mnie poza zasięg mojej wrażliwości i to, comrozróżnił i ukochał zrazu, zaczynało mi się wymykać, pierzchać.Przez to, żem mógł ko-chać jedynie kolejno wszystko, co mi dawała owa sonata, nie posiadałem jej nigdy całej;w czym była podobna do życia.Ale, mniej zawodne od życia, te wielkie arcyóieła niedają nam nigdy od razu tego, co w nich jest najlepsze.W sonacie Vinteuila najwcześniejodkrywane piękności najpręóej się nam przykrzą, zapewne z tej samej przyczyny, mia-nowicie, że mniej się różnią od tego, cośmy już znali.Ale w zamian za to pozostaje namukochanie jakiejś ��azy, której harmonia była nam wprzód zbyt nowa, aby dać coś inne-go prócz wrażenia chaosu; tym samym motyw ów, niezrozumiały zrazu, uchował się jakgdyby nietknięty.Wówczas ta ��aza, którą m3aliśmy co óień, nie wieóąc o tym, którasię wzdragała ujawnić, która siłą swojej jedynej piękności stała się niewióialna i pozostałanieznana, przychoói do nas na ostatku.Ale też i my opuścimy ją na ostatku.I bęóie-my ją kochali dłużej niż inne, dlatego że więcej czasu włożyliśmy w to, aby ją pokochać.Ten czas zresztą, którego trzeba nam jak mnie trzeba go było wobec tej sonaty aby wniknąć w jakieś głębsze óieło, jest jedynie skrótem i jakby symbolem lat, nie-ma el oust W cieniu zakwitających óiewcząt 49kiedy wieków, które upływają, zanim publiczność zdoła pokochać arcyóieło naprawdęnowe.Toteż genialny człowiek, aby sobie oszczęóić nieuznania tłumów, powiada sobiemoże, że jego współczesnym zbywa potrzebnego dystansu; że óieła pisane dla potom-ności winny być czytane tylko przez nią, jak pewne obrazy zle się sąói z nazbyt bliska.Ale w istocie wszelkie małoduszne ostrożności celem uniknięcia fałszywych sądów są da-remne; omyłki są nieuniknione.Przyczynę, że genialne óieło z trudem zyskuje rychłypoóiw, stanowi to, że ten, co je napisał jest niezwykły, że mało kto jest doń podobny.Dopiero właśnie jego óieło, zapładniając rzadkie duchy zdolne je zrozumieć, wyhodujeje i rozmnoży.Kwartety Beethovena (XII, XIII, XIV i XV) potrzebowały pięćóiesięciulat, aby zroóić i pomnożyć miłośników kwartetów Beethovena, urzeczywistniając w tensposób, jak wszystkie arcyóieła, postęp, jeżeli nie w wartości artystów, to przynajmniejw obcowaniu duchów, bogatym óiś w to, czego było niepodobna znalezć w dobie po-wstania arcyóieła, to znaczy w istoty zdolne je pokochać.To, co się nazywa potomnością,jest potomstwem óieła [ Pobierz całość w formacie PDF ]

�

do ÂściÂągnięcia * pdf * ebook * download * pobieranie

Tematy